Σύμφωνα με τον Κινέζο φιλόσοφο Λάο Τσε, το τσάι είναι ελιξίριο ζωής, ενώ κινέζικη παροιμία λέει ότι είναι καλύτερα να στερηθείς την τροφή για τρεις μέρες παρά το τσάι για μία. Και καθώς θεωρείται ιδανικό αφέψημα για το χειμώνα, με λεπτή αρωματική γεύση και αναζωογονητικές ιδιότητες, είναι επίσης πλούσιο σε αντιοξειδωτικές ουσίες, που λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας στην υγεία και την ομορφιά. Η ιστορία του τσαγιού, ξεκίνησε στην Κίνα το 2373 π.Χ., όταν τυχαία, ο φυσιολάτρης Αυτοκράτορας Τσεν Νούγκ, ανακάλυψε πως τα φύλλα του φυτού, έδιναν ένα αρωματικό τονωτικό ρόφημα το οποίο είχε φαρμακευτικές ιδιότητες . Από εκεί, το τσάι γρήγορα διαδόθηκε στην Ινδία και στην Ιαπωνία. Στην Ευρώπη ήρθε με την επιστροφή του Μάρκο Πόλο. Ευρέως όμως, άρχισε να διαδίδεται γύρω στο 17ο αιώνα, όχι μόνο σαν ρόφημα αλλά και σαν φάρμακο, κυρίως ως υπακτικό. Σήμερα, οι επιστήμονες αποδίδουν στο τσάι πολλές ακόμα ευεργετικές ιδιότητες. Όπως ότι οι αυξημένες ποσότητες φλαβονοειδών(φυσικές αντιοξειδωτικές ουσίες) που περιέχει, λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας σε καρδιαγγειακά νοσήματα. Επίσης, επιδημιολογικές μελέτες, υποστηρίζουν ότι 4-5 φλιτζάνια τσάι την ημέρα, μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου, ενώ συμβάλουν και στην καλή υγεία του πεπτικού συστήματος.
Τα βασικά είδη
Ανάλογα με τον τρόπο κατεργασίας των φύλλων του (ζύμωση – αποξήρανση), το τσάι χωρίζεται σε μαύρο, πράσινο και Oolong. Επίσης, τα αρωματισμένα μείγματα ή αλλιώς αρωματικά τσάγια, είναι τα παραδοσιακά μαύρα ή πράσινα τσάγια, που αρωματίζονται με την προσθήκη κάποιων φρούτων, αρωματικών φυτών, η ακόμα με την προσθήκη κάποιου ποτού.
Το Μαύρο τσάι: Γίνεται από τη ζύμωση των φύλλων και οι πιο διάσημες ποικιλίες της κατηγορίας αυτής είναι τα orange pekoe της Κεϋλάνης (δίνουν τσάι σε χρώμα κεχριμπαριού), αλλά και τα γνωστά κινέζικα τσάγια Κeemun, με χωνευτικές ιδιότητες.
Το πράσινο τσάι: Γίνεται με αποξήρανση και καβούρδισμα των φύλλων, ενώ η ξεχωριστή ποικιλία είναι η chao chen της Κίνας, η οποία εκτιμάται ιδιαίτερα από τους Ασιάτες για τη δροσιστική και ξεδιψαστική ιδιότητά της.
Το Oolong τσάι: Τα φύλλα του υφίστανται μερική ζύμωση, που διαφέρει ανάλογα την περίοδο της συγκομιδής του. Το καλοκαιρινό, με γεύση κάστανου θεωρείται το πιο διάσημο. Γνωστές είναι επίσης και οι ποικιλίες με γεύση μελιού.
Τα αρωματικά τσάγια: Από τα μίγματα αυτά, διακρίνονται: τα τσάγια με γεύσεις πορτοκαλιού, περγαμόντου, μανταρινιού, άγριων μούρων, ροδάκινου, μέντας κ.α. Μείγματα αυτής της κατηγορίας είναι το περίφημο Earl Grey τσάι των Ινδιών, αρωματισμένο με περγαμόντο και άρωμα εσπεριδοειδών. Επίσης, το παραδοσιακό μίγμα των Εγγλέζων Darjeeling, με φίνα λεπτή γεύση.
Η ετοιμασία του
Οι Κινέζοι λένε πως το τσάι πρέπει να μείνει στο νερό τόση ώρα, όση χρειάζεται κάποιος για να απαγγείλει αργά τρεις προσευχές! Το τσάι πρέπει να ετοιμάζεται τη στιγμή που θα σερβιριστεί. Η κοινή δόση είναι η μύτη ενός κουταλιού του γλυκού τσάι για κάθε φλιτζάνι και μια κουταλιά για την τσαγιέρα. Το τσάι απελευθερώνει το άρωμά του σε θερμοκρασία που πλησιάζει τους 100 βαθμούς Κελσίου. Γι αυτό, είναι απαραίτητο να ζεσταίνεται καλά και η τσαγιέρα. Η τσαγιέρα μπορεί να είναι από πορσελάνη, πηλό, η γυαλί, πρέπει όμως να χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο για τσάι.
Μικρά μυστικά:
- Το λεμόνι δίνει στο τσάι διαύγεια και άρωμα.
- Οι τσαγιέρες δεν πρέπει ποτέ να καθαρίζονται με απορρυπαντικό, αλλά απλά να ξεπλένονται με καθαρό νερό.
- Το τσάι που κατακάθεται στα τοιχώματα δίνει πιο νόστιμη γεύση στο ρόφημα.
- Σε καμιά περίπτωση το τσάι, δεν πρέπει να μένει περισσότερο από 5 λεπτά στο νερό, γιατί θα πικρίσει.
- Η ζάχαρη, το γάλα ή το λεμόνι, δεν αλλοιώνουν τις ευεργετικές ιδιότητες του τσαγιού. Άρα δεν χρειάζεται να αλλάξετε τις αγαπημένες σας συνήθειες.
Η “ιεροτελεστία” της παράδοσης
Ανέκαθεν η προετοιμασία και το σερβίρισμα του τσαγιού, αποτελούσε ολόκληρη ιεροτελεστία, τόσο στην Απω Ανατολή, που το τσάι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας της, αλλά και στη Δύση.
- Στην Ιαπωνία, σε κάθε σπίτι υπάρχει η αίθουσα του τσαγιού (απλή και απέριττη), όπου οι Ιάπωνες με λευκές κάλτσες και κιμονό, παίρνουν το τσάι τους σε ένα κλίμα απόλυτης αρμονίας και ενότητας. Η έναρξη της τελετής γίνεται από τον οικοδεσπότη με ένα σιδερένιο γκονγκ, που το κτυπά 5 ή 7 φορές, ενώ το τσάι βράζει σε σιδερένια τσαγιέρα και σερβίρεται σε κούπες (χωρίς χεράκι).
- Στην Κίνα και στην Κεϋλάνη, το νερό βράζει σε μεγάλα δοχεία, και το πράσινο τσάι, που προτιμούν λαοί αυτοί, σερβίρεται σε μικρές κομψές κούπες.
- Στην Αγγλία ετοιμάζουν το τσάι στην κλασική πήλινη τσαγιέρα και από εκεί το μεταφέρουν σε πορσελάνινη ή ασημένια. Χρησιμοποιούν συνήθως φλιτζάνια από λεπτή διάφανη πορσελάνη, ώστε να αναδεικνύεται το κεχριμπαρένιο χρώμα του τσαγιού.
Tο τσάι στην υγεία
Το τσάι, εκτός από ιδανικό θερμαντικό, είναι ένα ρόφημα που αναζωογονεί το σώμα και τονώνει τον οργανισμό. Συμβάλει ακόμα στη διατήρηση της εντερικής ισορροπίας, ενώ περιέχει βιταμίνες C και P. Σήμερα οι επιστήμονες αποδίδουν στο τσάι και άλλες ευεργετικές ιδιότητες. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα της εφημερίδας The Sunday Times, Ολλανδοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα φλαβονοειδή (αντιοξειδωτικά συστατικά του τσαγιού) προστατεύουν το καρδιαγγειακό σύστημα και όχι μόνο .
Πρόληψη του καρκίνου
Μελέτες σε πειραματόζωα, του Αμερικανικού Ιδρύματος Υγείας (American health Foundation), του Rutgers University και του Case Western University των ΗΠΑ, απέδειξαν επίσης ότι τα φλαβονοειδή που περιέχονται στο τσάι (μαύρο ή πράσινο) παρεμποδίζουν και ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις του κυττάρου, μειώνοντας τον κίνδυνο καρκινογένεσης στο δέρμα, τους πνεύμονες, τον οισοφάγο και το στομάχι. Ακόμα, μια επιδημιολογική έρευνα σε 35.000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξε ότι το ποσοστό καρκίνου του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήματος είναι χαμηλότερο κατά 40% έως 70% σε γυναίκες που πίνουν περισσότερο από δυο φλιτζάνια τσάι την ημέρα, συγκρινόμενες με εκείνες που δεν πίνουν ποτέ ή που καταναλώνουν πολύ σπάνια τσάι.
Ασπίδα για τα καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά
Μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες, συσχετίζουν την κατανάλωση τσαγιού και με τη μείωση του κινδύνου παθήσεων της στεφανιαίας, αλλά και εγκεφαλικών επεισοδίων. Όσο για τις προστατευτικές ιδιότητες του μαύρου κυρίως τσαγιού, σε αυτές ειδικά τις νόσους, αποδίδονται όχι μόνο στις αντιοξειδωτικές ουσίες του, αλλά και σε κάποιους άλλους αντιθρομβωτικούς μηχανισμούς, που διαθέτει. Η επιστημονική έρευνα για τη δράση των μηχανισμών αυτών του μαύρου τσαγιού στα καρδιοαγγειακά και όχι μόνο νοσήματα, βρίσκεται σε εξέλιξη.
Χαλάρωση και αυτοσυγκέντρωση
Δυο φλιτζάνια τσάι την ημέρα, αναζωογονούν όχι μόνο το σώμα αλλά και το πνεύμα και μάλιστα βοηθούν στην αυτοσυγκέντρωση, στην καλύτερη απόδοση και στην ανάπτυξη της προσοχής. Ταυτόχρονα, το τσάι αυξάνει τη θερμοκρασία του δέρματος συμβάλλοντας έτσι στη χαλάρωση του οργανισμού και στην απαλλαγή του από το άγχος και το στρες .
ΞΕΡΕΤΕ ΟΤΙ:
- Ο τύπος και η φύση των φλαβονοειδών (αντιοξειδωτικές ουσίες), διαφέρουν ανάμεσα στο πράσινο και το μαύρο τσάι. Αυτό γιατί στη φάση της ζύμωσης κατά την επεξεργασία του τσαγιού, τα φλαβονοειδή μετασχηματίζονται υπό την επίδραση ενζύμων που υπάρχουν φυσιολογικά στα φύλλα.
- Τα κύρια φλαβονοειδή του πράσινου τσαγιού είναι οι κατεχίνες, ενώ το μαύρο τσάι περιέχει κυρίως θειοβλαβίνη και θειοερυθρίνες.
- Δυο φλιτζάνια τσάι την ημέρα, είναι ένας ικανοποιητικός μέσος όρος κατανάλωσης, ώστε ο οργανισμός να επωφελείται των ευεργετικών ιδιοτήτων του τσαγιού.
- Το αφέψημα του τσαγιού όπως και ο καφές, δεν εχει θερμιδική αξία, και το κύριο δραστικό συστατικό του είναι η καφεΐνη.
- Η καφεΐνη βρίσκεται στο τσάι σε αναλογία 1-1,5 %.
ΕΠΙΠΛΕΟΝ:
Οι σύγχρονες ανακαλύψεις για το τσάι και τα οφέλη του στην ομορφιά, λένε πολλά.
Αντιγηραντική δράση
Τα αντιοξειδωτικά του μαύρου ή του πράσινου τσαγιού, που θεωρούνται μάλιστα 4 φορές πιο ισχυρά από τις βιταμίνες C και Ε, δεσμεύουν στον οργανισμό βλαπτικά μόρια , που είναι γνωστά σαν ελεύθερες ρίζες οξυγόνου. Οι ρίζες οξυγόνου, τραυματίζουν τα κύτταρα και προκαλούν εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και πρόωρη γήρανση. Η συστηματική – σύμφωνα πάντα με σύγχρονες επιστημονικές έρευνες – κατανάλωση τσαγιού, έχει ιδιαίτερα ευεργετικές συνέπειες στην λειτουργία του οργανισμού, αφού οι αντιοξειδωτικές ουσίες του, καθυστερούν τη γήρανση .
Ελαστικό δέρμα
Οι αντιοξειδωτικές ουσίες του τσαγιού, συμβάλουν και στη διατήρηση της ελαστικότητας του δέρματος. Έτσι, πίνοντας καθημερινά μια κούπα ζεστό ή παγωμένο τσάι, το δέρμα διατηρεί τη νεανικότητα του και παραμένει λαμπερό και υγιές. Επιπλέον, τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στο πράσινο τσάι, προστατεύουν την επιδερμίδα από τις επικίνδυνες ακτίνες του ηλίου. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν ότι τόσα καλλυντικά έχουν συμπεριλάβει το τσάι στη σύνθεσή τους.
Προστασία στα δόντια
Μια ιδιότητα του τσαγιού όχι πολύ γνωστή, είναι ότι προφυλάσσει και τα δόντια από την τερηδόνα. Πιο συγκεκριμένα, μερικά από τα συστατικά που περιέχει το τσάι, προλαμβάνουν τον πολλαπλασιασμό των βακτηριδίων που προκαλούν την τερηδόνα. Επιπλέον, η πλούσια σύστασή του σε φθόριο, συμβάλει γενικά στην καλή κατάσταση των δοντιών.
Κατάλληλο για δίαιτα
Το τσάι όταν πίνεται χωρίς ζάχαρη, είναι ιδανικό για μια αποτελεσματική δίαιτα, γιατί είναι πηγή ενέργειας όχι όμως και θερμίδων. Επιπλέον, Ελβετοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Γενεύης, έδειξαν ότι ειδικά το πράσινο τσάι, αυξάνει τους ρυθμούς του μεταβολισμού και τη διαδικασία της καύσης των θερμίδων. Άρα, πίνοντας πράσινο τσάι τα λίπη καίγονται πιο γρήγορα! Ακόμα, το τσάι βοηθά και τη για τη διατήρηση της εντερικής ισορροπίας, ενώ συνιστάται ιδιαίτερα μετά από σωματική άσκηση, γιατί συμβάλει στην αναπλήρωση των υγρών που παίζουν σημαντικό ρόλο στην σωστή λειτουργία και την ενυδάτωση του οργανισμού.
Για τα μάτια
- Φυλάτε τα χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιού στην κατάψυξη, για να κάνετε με αυτά κομπρέσες στα μάτια, κάθε φορά που τα νιώθετε νιώθετε πρησμένα ή με μαύρους κύκλους. Γιατί: Η τανίνη του τσαγιού, περιέχει μια φυσική ουσία που συρρικνώνει το πρήξιμο και επιπλέον “φωτίζει” τα επιφανειακά αιμοφόρα αγγεία, μειώνοντας την εντύπωση των μαύρων κύκλων.
- Για τα ερεθισμένα από τον ήλιο μάτια, μπορείτε επίσης να κάνετε πλύσεις ή κομπρέσες με δυνατό τσάι (μια κουταλιά της σούπας κοφτή, σε ¼ του λίτρου νερό). Το τσάι, θα ανακουφίσει τα φλογισμένα βλέφαρα.
Κείμενο Ρίτα Βελώνη
