Ο καρκίνος στο πάγκρεας, ο καρκίνος των διασήμων όπως πολλές φορές λέγεται, δίνει συμπτώματα και ψηλά στην λίστα είναι η κατάθλιψη. Έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης λόγω του ότι διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο και έχει υπολογισθεί ότι θα είναι το 2ο αίτιο θανάτου από καρκίνο έως το 2020. Σημείο κλειδί για την διάγνωση, η ευαισθητοποίηση του κοινού.
της Μαυρέτας Πολίτη
Ο παγκρεατικός καρκίνος έχει το χαμηλότερο ποσοστό επιβίωσης από όλους τους καρκίνους, με μόλις το 2-10% όσων διαγιγνώσκονται να επιβιώνουν 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Σε μεγάλο ποσοστό αυτό οφείλεται γιατί διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, όταν ήδη έχει κάνει μεταστάσεις. Η πιο πρώιμη διάγνωση θα μπορούσε να μειώσει τη θνησιμότητα της νόσου, ενώ εάν δεν ληφθούν μέτρα, έχει υπολογισθεί ότι ο παγκρεατικός καρκίνος θα είναι το 2ο αίτιο θανάτου από καρκίνο έως το 2020. Δεν υπάρχει μέθοδος έγκαιρης ανίχνευσης σε πρώιμο στάδιο και παρά την αύξηση εμφάνισης της νόσου, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα συμπτώματα και τους παράγοντες κινδύνου. Ο Δρ. Ιωάννης Μπουκοβίνας, MD, PhD, PharmaD, Παθολόγος-Ογκολόγος, Πρόεδρος της ΕΟΠΕ και μέλος του ΕΜ-ΚΑΠΕΣ, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικής Μονάδας, «Βιοκλινική» Θεσσαλονίκης ανέφερε: «Τα έντονα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου παρουσιάζονται συνήθως αργά, με αποτέλεσμα περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς να διαγιγνώσκονται αφού έχουν κάνει μετάσταση και αυτό δυσχεραίνει πολύ την αντιμετώπισή του. Οι θεραπευτικές μας επιλογές σε σχέση με το παρελθόν είναι σαφώς περισσότερες και καλύτερες, ενώ σημειώνεται και ερευνητική πρόοδος. Όσο αυξάνεται η ενημέρωση γύρω από τον παγκρεατικό καρκίνο, ελπίζουμε πως θα φέρουμε αποτελέσματα και στην πιο έγκαιρη ανίχνευσή του».
Ποια είναι τα συνήθη συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου;
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής, η κατάθλιψη και ο καρκίνος στο πάγκρεας έχουν συνδεθεί εδώ και χρόνια, αλλά ή σχέση τους είναι ελάχιστα κατανοητή. Είναι γνωστό όμως ότι η κατάθλιψη μπορεί να κάνει ένα άτομο ευάλωτο στον καρκίνο, καθώς έχει αρνητικό αντίκτυπο στο ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος. Δημοσιευμένες μελέτες που εξετάζουν αυτό το ζήτημα έχουν διαπιστώσει ότι πολλοί ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος είναι καταθλιπτικοί. Αυτό σημαίνει ότι η κατάθλιψη μπορεί να αποτελέσει και σύμπτωμα του καρκίνου του παγκρέατος πριν την διάγνωση. Μιλάμε για μια πρωτοεμφανιζόμενη κατάθλιψη που δεν αποδίδεται σε άλλα αίτια.
Στα πρώιμα στάδια, ο παγκρεατικός καρκίνος μπορεί να είναι δύσκολο να ανιχνευθεί, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμοι τρόποι ελέγχου που μπορούν να εφαρμοστούν σε μεγάλη κλίμακα για τον προληπτικό έλεγχο ή για πρώιμη διάγνωση. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί τόσο από τον ίδιο τον άρρωστο όσο και από τον γιατρό στον οποίο θα προσφύγει και να είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι ειδικά όταν υπάρχουν συμπτώματα που μπορούν να οφείλονται στο πάγκρεας.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του παγκρεατικού καρκίνου είναι: ναυτία, σημεία/εμφάνιση ίκτερου, κατάθλιψη, πόνοι στην κοιλιακή χώρα και στη μέση της πλάτης, έναρξη διαβήτη μη σχετιζόμενου με αύξηση βάρους, εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, αλλαγές στις εντερικές συνήθειες: διάρροια/ στεατόρροια, ανεξήγητη απώλεια βάρους.
Εαν βιώνετε έντονα, 2 ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα, γεγονός που δεν θεωρείται φυσιολογικό από εσάς, θα πρέπει να απευθυνθείται στον παθολόγο σας γιατί αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν καρκίνο του παγκρέατος.
Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο
Η αιτία εμφάνισης των περισσότερων περιπτώσεων παγκρεατικού καρκίνου είναι άγνωστη. Υπάρχουν κάποιοι αναγνωρισμένοι παράγοντες κινδύνου, όμως απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητή η άμεση συσχέτισή τους με τη νόσο. Διατρέχουν όμως μεγαλύτερο κίνδυνο:
Οι καπνιστές. Ο καπνός είναι ο μοναδικός παράγοντας που έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης παγκρεατικού καρκίνου, καθώς περίπου το 25% των ασθενών με παγκρεατικό καρκίνο είναι ή έχουν υπάρξει μακροχρόνια καπνιστές.
Παχύσαρκοι και όσοι δεν ασκούνται. Σε μελέτη, διαπιστώθηκε ότι όσοι ήταν παχύσαρκοι (δείκτης μάζας σώματος υψηλότερος από 30) ήταν πιο πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος. Επίσης όσοι ασκούνταν συχνά είχαν περίπου τις μισές πιθανότητες α πάθουν καρκίνο του παγκρέατος, σε σύγκριση με εκείνους που δεν ασκούνταν καθόλου.
Άτομα με δύο ή περισσότερους συγγενείς που είχαν καρκίνο του παγκρέατος
Άτομα που έχουν τη μετάλλαξη γονιδίων BRCA2, STK11
Άτομα με χρόνια παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος)
Άτομα ηλικίας άνω των 55 ετών (σε ποσοστό 90%, ο παγκρεατικός καρκίνος εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω)
Άτομα με διαβήτη
*Ο παγκρεατικός καρκίνος προσβάλλει εξίσου τους άνδρες και τις γυναίκες.
Διάσημοι και παγκρεατικός καρκίνος
Ο καρκίνος του παγκρέατος δεν κάνει διακρίσεις. Υπάρχουν δεκάδες διάσημοι με την συγκεκριμένη νόσο, ακριβώς όπως υπάρχουν πολλοί περισσότεροι συνηθισμένοι, άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες που φέρουν το ίδιο βάρος. Πλήττει το ίδιο τους πλούσιους, τους διάσημους και όλους τους άλλους ανθρώπους. Με τα χρόνια όμως έχουν διαγνωσθεί με την ασθένεια ένας μεγάλος αριθμός γνωστών διασημοτήτων που ανάγκασε ακόμα και την Wikipedia να αφιερώσει ολόκληρη σελίδα. Μερικοί από τους διάσημους που ασθένησαν με καρκίνο στο πάγκρεας και δεν κατάφεραν να επιβιώσουν είναι ο Steve Jobs, o Luciano Pavarotti, ο Dizzy Gillespie, o Patrick Swayze, αλλά και η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Δυστυχώς η έρευνα για τον καρκίνο του παγκρέατος είναι σοβαρά περιορισμένη λόγω της μεγάλης έλλειψης χρηματοδότησης και ευαισθητοποίησης. Ο μεγάλος αριθμός όμως διασήμων που ασθένησαν με καρκίνο του παγκρέατος οδήγησε στην ευαισθητοποίηση του κοινού και περισσότερη χρηματοδότηση για έρευνα και τελικά θεραπεία. Ένα μεγάλο μέρος αυτής της προόδου, οφείλεται και στις οικογένειες αυτών των διασήμων που βοήθησαν μεταξύ άλλων, με την σύσταση ιδρυμάτων αφιερωμένων στην καταπολέμηση της νόσου.
Επειδή όπως αναφέραμε η κύρια μέθοδος για την πρώιμη διάγνωση του παγκρεατικού καρκίνου είναι η ευαισθητοποίηση γιατρών και αρρώστων, έχουν παρθεί σε διεθνές αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο συγκεκριμένες πρωτοβουλίες ενημέρωσης αλλά και πίεσης των κυβερνήσεων και των θεσμών για την ανάληψη πρωτοβουλιών. Στην Ευρώπη η πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και ονομάζεται Pancreatic Cancer Europe συντονίζει όλες τις δράσεις που αναφέραμε.
Στη χώρα μας ο Σύλλογος «Κ.Ε.Φ.Ι.» είναι η ψυχή για την υλοποίηση των δράσεων αυτών σε εθνικό επίπεδο. Χρειάζεται όμως η συμβολή όλων μας για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή αυτού του δύσκολου προβλήματος υγείας, που φαίνεται να είναι μία από τις σύγχρονες επιδημίες.
*Η φωτογραφία είναι από την εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού για τον καρκίνο του παγκρέατος, το 2014 στο Μετρό του Λονδίνου. Μετά από αυτήν την εκστρατεία, από αυτούς που το είδαν, το 43% δήλωσε ότι είχαν μεγαλύτερη επίγνωση των συμπτωμάτων του καρκίνου του παγκρέατος.
