Άγγελος Σικελιανός: Ο Λευκαδίτης ποιητής και στοχαστής, ένας από τους μεγαλύτερους του 20ου αιώνα

Ο Λευκαδίτης ποιητής μας Άγγελος Σικελιανός, γεννήθηκε στη Λευκάδα 15 Μαρτίου 1884 και πέθανε στην Αθήνα 19 Ιουνίου 1951.  Ήταν το έβδομο και τελευταίο παιδί της Χαρίκλειας και του Ιωάννη Σικελιανού, δασκάλου Γαλλικών σε σχολείο της Λευκάδας. Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές και στοχαστές του 20ου αιώνα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, μεγάλος οραματιστής με ύψιστες αρχές και ιδέες βασισμένες στην Ελληνική Αρχαιότητα.

Δούλεψε εξαντλητικά για τη γλώσσα και τον μύθο, διαμόρφωσε ένα ανεξάντλητο λεξιλόγιο, ανέπτυξε μια τεράστια θεματολογία με εκρηκτική εκφραστικότητα και απροσδόκητες μεταφορές. Ήταν γνώστης και μύστης της μυθικής παράδοσης των Ελλήνων και των μυστικιστικών λατρειών, κυρίως του ορφισμού και κατάφερε να περάσει αυτά τα στοιχεία στο έργο του, δίνοντας έτσι διαφορετικές διαστάσεις στην ποίηση και τη δραματουργία του. «Άρχοντα της λαλιάς μας» τον αποκάλεσε ο νομπελίστας ποιητής μας Σεφέρης. Ο ίδιος θεωρούσε τα ποιήματα του «αχνάρια της υπαρξιακής διαλεκτικής πορείας της ψυχής του προς την κεντρική κατάκριση μιας ενιαίας και μείζονος συνείδησης της Ζωής.»

Στην ακμή της πνευματικής και καλλιτεχνικής του ωριμότητας, επιχειρεί και κατορθώνει μια έξοδο από το υπαρξιακό αδιέξοδο, συνειδητοποιώντας την ομοούσια δύναμη του κοσμικού αρχέτυπου Έρωτα και του Θανάτου που ορίζει τον αέναο κύκλο της Κοσμικής δημιουργίας, κέντρο της οποίας είναι ο Άνθρωπος. « Ο άνθρωπος πρέπει να θεριέψει μέσα του για να λυτρωθεί από αυτόν».

Στη Λευκάδα πέρασε τα παιδικά του χρόνια και ήταν το τελευταίο από τα επτά παιδιά του καθηγητή γαλλικών Ιωάννη Σικελιανού και της Χαρίκλειας Στεφανίτση. Οι ρίζες της οικογένειάς του εντοπίζονταν στην Κεφαλονιά και τη Βενετία και αξίζει να σημειωθεί η προσφορά της οικογένειας του στην αγώνα για την απελευθέρωση, παρόλο που εκείνα τα χρόνια η Λευκάδα ήταν Αγγλοκρατούμενη.

Ως ποιητής ήταν έντονα λυρικός, παρότι έζησε αρκετά χρόνια μετά το τέλος της επτανησιακής ποίησης (18ος-19ος αιώνας), ενώ θεωρείται ο τελευταίος απόγονός της καθώς συνδέθηκε με την ποιητική παράδοση των Ιονίων Νήσων.

Στην ποίησή του προσπαθούσε να ενώσει τις αρχαιοελληνικές με τις χριστιανικές αλλά και με τις νεότερες και λαϊκές παραδόσεις σε ένα σώμα. Με το πολύπλευρο έργο του αναδείχθηκε ως μία από τις σημαντικότερες πνευματικές προσωπικότητες του τόπου και συνέβαλε σημαντικά στη γονιμοποίηση πολλών γενιών ποιητών. Μέχρι το 1927 που θα γίνουν οι πρώτες «Δελφικές Εορτές» ο Σικελιανός αναπτύσσει έντονη ποιητική, πνευματική και κοινωνική δραστηριότητα. Σημαντική υπήρξε η επίδρασή του στη γενιά του ’30, ιδίως στην ποίηση του Σεφέρη, του Ελύτη και του Εμπειρίκου. Ήταν υποψήφιος για 5 βραβεία Νόμπελ, που τελικά δεν απέκτησε ποτέ.

Κορυφαίο γεγονός στη ζωή του, ο γάμος του με την Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ, μελετήτρια του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, χορογράφος και ιστορικός του χορού, με αξιοσημείωτο έργο στην προαγωγή του ελληνικού χορού, θεάτρου, μουσικής καθώς και της υφαντικής τέχνης.

Σημαντικός σταθμός στην ζωή και των δύο η διοργάνωση των Δελφικών Εορτών ελπίζοντας να προαγάγουν μία αίσθηση διαφωτισμού που θα εξυπηρετούσε την εδραίωση της ειρήνης και της αρμονίας στην Ελλάδα και στον κόσμο. Οραματίστηκαν ένα οικουμενικό ιδεώδες, μια ιδέα συγκρότησης μιας παγκόσμιας πνευματικής κοινότητας με στόχο την πνευματική ανύψωση και συναδέλφωση των λαών θέτοντας στο επίκεντρο τα ιδεώδη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και ομφαλό του κόσμου τους Δελφούς.

Ήταν άνθρωποι του κόσμου, ταξίδευαν συνέχεια και το ανήσυχο πνεύμα τους έδωσε έναυσμα και έμπνευση για το ποιητικό έργο του Σικελιανού. Η φιλία του με τον Καζαντζάκη επηρέασε το έργο του όπως και νωρίτερα η μελέτη του Λευκαδίτη ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Το έργο του Άγγελου Σικελιανού έχει μεταφραστεί και εκδοθεί σε πολλές γλώσσες.

Το Μουσείο Δελφικών Εορτών στεγάζεται στην παλαιά διώροφη Οικία του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού στους Δελφούς.

Στην οικία Σικελιανού στη Λευκάδα στεγάζεται το ομώνυμο μουσείο που ταξιδεύει τον επισκέπτη σε κάθε πτυχή όχι μόνο της ζωής αλλά και του έργου του μέσα από μια πρωτοποριακή αρχιτεκτονική και μουσειολογική προσέγγιση, έργο μια ομάδας διακεκριμένων επιστημόνων.

Στο χώρο του θα συναντήσει κανείς εκθέματα που αφορούν στη ζωή και το έργο του Σικελιανού, τα οποία πρόσφεραν μεγάλα μουσεία, συλλέκτες και φορείς από όλη την Ελλάδα.

Κείμενο Τζένη Φραγκούλη

Δείτε το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για τον Σικελιανό: https://www.ert.gr/ert-arxeio/aggelos-sikelianos-19-ioynioy-1951-3/
Πηγές: ert.gr, Wikipedia, Καθημερινή 7 μέρες.