Σκέψου θετικά, είναι το μήνυμα που στέλνουν χρόνια οι ψυχολόγοι, οι θεραπευτές, το life coaching, τα βιβλία της αυτοβοήθειας. Μια έρευνα όμως, λέει το εξής ανατρεπτικό: το σκέψου θετικά, η θετική σκέψη δηλαδή, μπορεί να φέρει αρνητικά αποτελέσματα!
της Μυρτώς Μεγαρίτου
Σκέψου θετικά! Ένα μήνυμα που έχει καταγραφεί πλέον στα “πρέπει” του ασυνείδητου και οι περισσότεροι παλεύουν «με νύχια και με δόντια» να εναρμονιστούν σ’αυτό. Έρχεται όμως μια νέα επιστημονική έρευνα και αμφισβητεί τα οφέλη της παρότρυνσης. Σκέψου θετικά, ή μήπως τελικά όχι;
Σύμφωνα λοιπόν με τα αποτελέσματά της, οι θετικές σκέψεις και φαντασίες για το μέλλον μπορεί να βελτιώσουν τη διάθεση στην παρούσα στιγμή, αλλά ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, σε μακροπρόθεσμη βάση.
Τα αποτελέσματα της έρευνας
Σε μια σειρά τεσσάρων μελετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερες θετικές φαντασίες σχετικά με το μέλλον είχαν οι συμμετέχοντες, τόσο λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα παρουσίαζαν εκείνη τη στιγμή, αλλά τόσο περισσότερα εμφάνιζαν αργότερα στη ζωή τους.
Τα αποτελέσματα αυτά προέκυψαν ύστερα από εξέταση ενηλίκων και παιδιών και επανεξέταση σε περιόδους που κυμαίνονταν από 1 έως 7 μήνες αργότερα. Στη μία μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από 88 προπτυχιακούς φοιτητές να φανταστούν τον εαυτό τους σε 12 διαφορετικά σενάρια. Οι συμμετέχοντες κατέγραψαν τις σκέψεις και τις εικόνες που τους ήρθαν στο μυαλό και βαθμολόγησαν πόσο θετικές και πόσο αρνητικές ήταν.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές που είχαν τις πιο θετικές φαντασίες είχαν χαμηλότερες βαθμολογίες στην κλίμακα μέτρησης των καταθλιπτικών συμπτωμάτων – δηλαδή, εκείνη τη στιγμή, φάνηκαν να είναι λιγότερο καταθλιπτικοί από τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, όταν οι μαθητές συμπλήρωσαν την κλίμακα και πάλι ένα μήνα αργότερα, έδειξαν υψηλότερα καταθλιπτικά συμπτώματα σε σχέση με τους μαθητές που είχαν φανταστεί πιο αρνητικά σενάρια.
Παρόμοια αποτελέσματα προέκυψαν από μια άλλη μελέτη που διεξήχθη σε 109 μαθητές τετάρτης και πέμπτης δημοτικού, διαπιστώνοντας ότι τα παιδιά που ανέφεραν πιο θετικές φαντασίες σε σχέση με το μέλλον, είχαν λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα την χρονική περίοδο των ερωτήσεων, αλλά περισσότερα επτά μήνες αργότερα, σε σύγκριση με τα παιδιά που ανέφεραν πιο αρνητικές φαντασίες.
Γιατί η θετική σκέψη δεν βοηθά μακροπρόθεσμα;
Πρόσθετα ευρήματα δείχνουν ότι το σκέψου θετικά και κατ’επέκταση η θετική σκέψη ενδεχομένως να οδηγεί σε μικρότερη προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων. Οι φοιτητές πανεπιστημίου οι οποίοι ανέφεραν θετικές φαντασίες για το μέλλον, έτειναν να αναφέρουν ότι κατέβαλλαν λιγότερη προσπάθεια στα μαθήματά τους και αυτό, με τη σειρά του, συνδεόταν με χαμηλότερους βαθμούς και στην συνέχεια υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι θετικές φαντασίες είναι τελικά ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καταθλιπτικής διάθεσης με την πάροδο του χρόνου. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επένδυση στο σκέψου θετικά και στις θετικές φαντασιώσεις, μπορεί να μας αποτρέψει από την αναγνώριση των εμποδίων που στέκονται στο δρόμο προς την επίτευξη των στόχων μας και την ανάπτυξη στρατηγικών για να τα ξεπεράσουμε.
«Οι θετικές φαντασιώσεις πρέπει να συμπληρώνονται με μια καλή αίσθηση της πραγματικότητας», τονίζει ο επικεφαλής συγγραφέας, Gabriele Oettingen, από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Ίσως η χρυσή τομή να είναι ο καλύτερος δρόμος. Σκέψου θετικά μεν, έχε επαφή με την πραγματικότητα δε.
Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να “χαθούν” στις θετικές σκέψεις και να ζουν εκεί, γιατί είναι μια ανακούφιση από την δυσάρεστη πραγματικότητα που βιώνουν και από την αδυναμία αντιμετώπισής της. Σε αυτή την περίπτωση το σκέψου θετικά ίσως είναι προς στιγμή σωτήριο, αλλά χρειάζεται περαιτέρω δουλειά με κάποιον ειδικό που θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Psychological Science.
