Η Μεταβολομική Επιστήμη αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια και είναι ένας καινοτόμος κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με την θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων, την βέλτιστη διαχείριση των συμπτωμάτων και επαναφορά του οργανισμού στη φυσιολογική του κατάσταση αλλά και ελαχιστοποίηση των παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής. Τι ακριβώς όμως είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα και πως προκαλούνται;.
του Δρ. Δημήτρη Τσουκαλά MD, ειδικού στην εφαρμογή της Μεταβολομικής Ιατρικής σε χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα
Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα
Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι χρόνιες -με διάρκεια δηλαδή πάνω από 3 μήνες- δυσλειτουργικές καταστάσεις του ανθρώπινου οργανισμού. Προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν αναγνωρίζει τα δικά του κύτταρα και όργανα και τα “βλέπει” ως ξένα, με αποτέλεσμα να τους επιτίθεται και να τα καταστρέφει.
Υπάρχουν καταγεγραμμένα πάνω 80 διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, μερικά εκ των οποίων είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η νόσος του Chron, ο ερυθηματώδης λύκος, ο αυτοάνοσος διαβήτης, η κοιλιοκάκη, η ψωρίαση και η αυτοάνοση ηπατίτιδα.
Στο σύνολο τους οι ασθενείς που νοσούν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα είναι πολύ περισσότεροι από όσους νοσούν από καρδιά ή από καρκίνο. Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Οργανισμό Αυτοάνοσων Ασθενειών (AARDA), 50 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ πάσχουν από αυτοάνοσα, 22 εκατομμύρια από καρδιολογικά νοσήματα και 9 εκατομμύρια από καρκίνο. Οι αριθμοί είναι αντίστοιχοι και για τον Ευρωπαϊκό πληθυσμό.
Πως προκαλούνται τα αυτοάνοσα νοσήματα: Οι περισσότερες ιατρικές μελέτες επιβεβαιώνουν ότι τα αυτοάνοσα νοσήματα προκαλούνται τόσο από κληρονομική προδιάθεση όσο και από παράγοντες που επηρεάζουν την λειτουργία του οργανισμού από την γέννηση και μετά, όπως η διατροφή, ο τρόπος ζωής, η άσκηση που έκανε ή δεν έκανε ένα άτομο, το ψυχογενές στρες που βίωσε ή βιώνει, τους τοξικούς παράγοντες που έχει εκτεθεί, την επιρροή του περιβάλλοντος που ζει, τις ελλείψεις σε συστατικά απαραίτητα για την λειτουργία και την ανάπτυξη του οργανισμού του, την επίδραση των φαρμάκων που έχει λάβει, την επίδραση ιών ή άλλων μικροοργανισμών.
Αναφορικά με το σημείο της κληρονομικής προδιάθεσης γνωρίζουμε πλέον ότι το DNA ενός οργανισμού δεν είναι στατικό, αλλά προσαρμόζεται στο περιβάλλον και στις συνθήκες που ζει και αναπτύσσεται ένας οργανισμός.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα γονίδια εμπλέκονται στο 20% περίπου των αιτιών των κοινών ασθενειών, ενώ οι παράγοντες που επηρεάζουν την λειτουργία του οργανισμού από την γέννηση και μετά εμπλέκονται κατά 80%.
Αυτή η γνώση μας δίνει μια νέα, πρωτοποριακή προοπτική στους τρόπους αντιμετώπισης των αυτοάνοσων νοσημάτων, μέσω της Μεταβολικής Επιστήμης.
Τι είναι η Μεταβολομική Ιατρική;
Η Μεταβολομική Επιστήμη είναι ένας καινοτόμος κλάδος της ιατρικής που ασχολείται με την βαθύτερη κατανόηση και θεραπεία των αιτιών πίσω από τις αυτοάνοσες ασθένειες και μας επιτρέπει να αναπτύξουμε νέες πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις και θεραπείες για τα αυτοάνοσα νοσήματα.
Η Μεταβολομική λαμβάνει τις πληροφορίες που χρειάζεται για να διαγνώσει και να προτείνει την καταλληλότερη θεραπεία ανά περίπτωση αυτοάνοσου νοσήματος, από τα μικρά μόρια που λαμβάνουν μέρος στις χημικές αντιδράσεις μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτά τα μικρά μόρια, που ονομάζονται μεταβολίτες, ακολουθούν συγκεκριμένες διαδρομές στον οργανισμό μας (τα μεταβολικά μονοπάτια) και μας δίνουν πληροφορίες για το πως επηρεάζεται η λειτουργία των γονιδίων, για τους μηχανισμούς των ασθενειών και για την επίδραση που έχουν διαφορετικοί τρόποι ζωής, διατροφικοί παράγοντες, ελλείψεις σε βιταμίνες και άλλα συστατικά αλλά και το περιβάλλον σε διαφορετικά άτομα.
Τα πιο κοινά μεταβολικά μονοπάτια που εμπλέκονται είναι:
- Ο μεταβολισμός των λιπιδίων
- Ο μεταβολισμός της γλυκόζης
- Ο μεταβολισμός των αμινοξέων
- Η ανοσολογική απάντηση του οργανισμού
- Οι αντιφλεγμονώδεις μηχανισμοί
- Η οξειδωτική βλάβη
Όπως καταλαβαίνετε, ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα πολύπλοκο βιολογικό σύστημα και πρέπει να το διαχειριστούμε συνολικά ώστε να δώσουμε αποτελεσματικές απαντήσεις και λύσεις.
Η Μεταβολομική χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως:
- στη διάγνωση ασθενειών
- στον εντοπισμό των μεταβολικών αιτιών των ασθενειών
- στον εντοπισμό αποτελεσματικών θεραπειών που αφορούν στη διατροφή, στον τρόπο ζωής, στις ελλείψεις του οργανισμού, και στη φαρμακευτική έρευνα και θεραπεία.
Συνδυαστικές θεραπείες
Μέσα στα τελευταία 50 χρόνια οι αλλαγές που επιφέραμε στο οικοσύστημα του πλανήτη, η μείωση της θρεπτικής αξίας των τροφών έως και 20 φορές και η επιβάρυνση της τροφικής αλυσίδας με τοξικά στοιχεία, οδήγησαν στην ουσιαστική αλλαγή της ισορροπίας του ανθρώπινου οργανισμού ως βιολογικό σύστημα. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ενώ οι μηχανισμοί επούλωσης επαρκούν ώστε να διορθώσουν βλάβες μικρής διάρκειας (πνευμονία, γρίπη, διάστρεμμα κ.λπ.), αυτό δεν αρκεί στα χρόνια προβλήματα υγείας.
Πλέον δεν αρκεί να ελέγχουμε έναν οργανισμό απλά για συμπτώματα ασθενειών, αλλά να στοχεύουμε στην επαναφορά του οργανισμού στην φυσιολογική του ισορροπία με συνδυαστικές θεραπείες. Δηλαδή, να υλοποιούμε μια συνολική μεταβολική προσέγγιση όπου παράλληλα με την ενδεικνυόμενη φαρμακευτική αγωγή σε έναν ασθενή θα πρέπει να διορθώνουμε και τις μεταβολικές διαταραχές που αρχικά προκάλεσαν τη νόσο. Η συνολική μεταβολική προσέγγιση έχει δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε χρόνια νοσήματα, όπως για παράδειγμα στη νόσο Alzheimer.
Μεταβολομική και Εξατομικευμένη Ιατρική
Όπως είπαμε παραπάνω, οι παράγοντες που εμπλέκονται στην ανάπτυξη κάθε ασθένειας είναι πολυάριθμοι και μπορούν να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Ο κάθε ασθενής έχει διαφορετικά γονίδια, έχει ζήσει σε διαφορετικό περιβάλλον, είναι μια μοναδική προσωπικότητα που αντιμετωπίζει διαφορετικά κάθε κατάσταση, αντιδρά διαφορετικά στις φαρμακευτικές αγωγές και έχει συσσωρεύσει διαφορετικές ελλείψεις και τοξικό φορτίο κατά τη διάρκεια της ζωής του. Η θεραπεία κάθε ασθενή πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλους αυτούς τους διαφορετικούς παράγοντες και να είναι εξατομικευμένη.
Η έμφαση της ιατρικής σήμερα βρίσκεται στην εξατομίκευση της αντιμετώπισης για τον κάθε ασθενή, και η Μεταβολομική είναι το πιο σημαντικό εργαλείο στην εφαρμογή της εξατομικευμένης ιατρικής.
Η διενέργεια Μεταβολομικών Αναλύσεων επιτρέπει στο γιατρό να διαμορφώσει εξατομικευμένη αγωγή με στόχο την:
- βέλτιστη διαχείριση των συμπτωμάτων
- επαναφορά του οργανισμού στη φυσιολογική του κατάσταση
- ελαχιστοποίηση των παρενεργειών της φαρμακευτικής αγωγής
Μέσα από την κλινική μας εμπειρία από την εφαρμογή της μεταβολομικής σε χιλιάδες ασθενείς την τελευταία δεκαετία, τόσο στα αυτοάνοσα νοσήματα όσο και στην πρόληψη, μπορούμε να πιστοποιήσουμε ότι η εξατομικευμένη ιατρική μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη σε κάθε ασθενή επιπλέον των μεμονωμένων συμπτωματικών θεραπειών.
Ο Δρ. Τσουκαλάς είναι γιατρός, ερευνητής, συγγραφέας, ειδικός στην εφαρμογή της Μεταβολομικής Ιατρικής σε χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα και Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής, E.I.Nu.M.
Έχει τιμηθεί με Εύφημο Μνεία από το Ελληνικό Υπουργείο Υγείας, για τη συμβολή του στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.
Εφαρμόζει την Μεταβολομική Ιατρική, τον κλάδο της ιατρικής που αντιμετωπίζει τα ακριβή αίτια των χρόνιων και αυτοάνοσων ασθενειών μέσω της χρήσης προηγμένων αναλύσεων που μετρούν πολύ μικρά μόρια σε κυτταρικό και γονιδιακό επίπεδο.
Περισσότερες πληροφορίες: www.drtsoukalas.com [email protected]
