Οι πιο σημαντικοί κίονες σε αριθμό (64) και μέγεθος, στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, είναι κατασκευασμένοι από τον το πράσινο πέτρωμα της Λάρισας, γνωστό ως «Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος» (verde antique, marmor thessalicum, Ophite). Oι γιγάντιοι κίονες από τον πράσινο Θεσσαλικό λίθο στο ισόγειο του ναού, έχουν ύψος 10,36 μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των κιονόκρανων και των βάσεων και ποικίλλουν σε διάμετρο. Ξεφορτώθηκαν ως όγκοι πετρώματος στο λιμάνι και μεταφέρθηκαν στο εργοτάξιο όπου ολοκληρώθηκε η λάξευσή τους. Το τελικό γυάλισμα έγινε μετά την ανέγερσή τους στην εκκλησία. Η φύση του πετρώματος καθιστά δύσκολη τη δημιουργία μιας ομοιόμορφης επιφάνειας ακόμα και μετά το γυάλισμα. Στην αφή, οι κίονες δεν αισθάνονται λείοι, ενώ είναι πιθανό να μην έχουν ξαναγυαλιστεί ποτέ από τότε που τοποθετήθηκαν.
Ο οριτοασβεστίτης ή χασαμπαλιώτικος λίθος, για τους Βυζαντινούς «Θετταλή λίθος», προέρχεται από ένα από τα λατομεία του Θεσσαλικού κάμπου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα, στην περιοχή του Συκουρίου. Το λατομείο της θαυμαστής αυτής πράσινης πέτρας στον ορεινό όγκο της Χασάμπαλης, ήταν σημαντικό, διάσημο και λειτουργούσε κατά τους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους.
Όπως μας εξήγησε ο αρχαιολόγος του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας, Γιώργος Τουφεξής, η ιδιόμορφη γεωλογική δομή και η πολυχρωμία του πετρώματος (σε πράσινες αποχρώσεις), είχε ως αποτέλεσμα αυτό να χρησιμοποιηθεί σχεδόν αποκλειστικά για τη λάξευση αρχιτεκτονικών μελών, επενδύσεων τοίχων, δαπέδων κλπ. και να ντύσει πολλά μνημεία σε ολόκληρο τον κόσμο. Ήταν σπουδαίο πέτρωμα και η τιμή του ήταν υψηλή. Κατείχε την 5η θέση ανάμεσα στα ακριβότερα πετρώματα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Αν και η χρήση του στη Θεσσαλία ήταν αρκετά περιορισμένη, στην Ευρώπη και στην Αμερική το βρίσκουμε σε ένα σημαντικό αριθμό εκκλησιαστικών και κοσμικών κτιρίων κυρίως της παλαιοχριστιανικής και αναγεννησιακής περιόδου. Χρησιμοποιήθηκε στους κίονες των ρωμαϊκών λουτρών στη Σαγαλασσό της Μ. Ασίας, σε ρωμαϊκά κτίσματα στο Canterbury της Μ. Βρετανίας, στην Ανδαλουσία και την Εξτρεμαδούρα της Ισπανίας, σε ρωμαϊκή έπαυλη στην Κνωσό, στο ανάκτορο Γαλερίου Θεσσαλονίκης, στην Αψίδα του Θριάμβου του Αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου, στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, στο ανάκτορο του Καρλομάγνου στη Γερμανία, στο Τοπ Καπί στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Ιουστινιανού Α’ κατασκευάστηκαν πλοία για τη μεταφορά του. Ναυάγιο του 6ου αιώνα, που ανακαλύφθηκε και ονομάζεται ναυάγιο της εκκλησίας Marzameni, μετέφερε 350 τόνους λαξευμένου Θεσσαλικού λίθου, από την Κωνσταντινούπολη στην Ιταλία. Ναυάγησε στα ανοικτά των ακτών της Σικελίας.
Στην αρχαιότητα πίστευαν πως ο Θασσαλικός λίθος, ήταν η πέτρα του Ηρακλή και της αποδίδονταν υπερφυσικές ιδιότητες.
Έργα από Θεσσαλικό λίθο βλέπουμε στο αξιοθαύμαστο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Το μουσείο είναι κτισμένο στο λόφο Μεζούρλο, στις νότιες παρυφές της πόλης, πάνω στον περιφερειακό δρόμο της Λάρισας. Ο θεσσαλικός χώρος διαχρονικά και η θεσμική οργάνωση των κοινωνιών και η πορεία που προηγήθηκε προς την οργάνωση αυτή, χαρακτηρίζουν τις ενότητες αναδεικνύοντας χαρακτηριστικά για την κάθε εποχή θέματα ως διακριτές υποενότητες.
http://dml.culture.gr/
