Μία μεγάλη έκπληξη περιμένει τους επισκέπτες της γοητευτικής Λίμνης στη Βόρεια Εύβοια. Η Διαρκής Έκθεση Ελληνικής Παραδοσιακής Ενδυμασίας, η συλλογή του Ανδρέα Πέρρη-Παπαγεωργίου, είναι ένας θησαυρός που αξίζει να επισκεφτείτε!
Η Ενδυματολογική Συλλογή του Ανδρέα Παπαγεωργίου στεγάζεται στο σπίτι που κληρονόμησε από τη μητέρα του, Ευαγγελία Αργυροπαίδου-Παπαγεωργίου, στη Λίμνη Ευβοίας. Το σπίτι χτίστηκε από τον Ανδρέα Αργυρόπαιδα το 1895.
Η Συλλογή είναι ιδιωτική και δημιουργήθηκε στη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Περιλαμβάνει περισσότερα από 250 ενδυματολογικά σύνολα, καλύπτει τα τελευταία διακόσια χρόνια του παραδοσιακού βίου της ελληνικής κοινωνίας – από το 1770/1780 έως το 1960/1970- και αντιπροσωπεύει μία ευρεία γεωγραφική έκταση: από τη Μικρά Ασία, την Ανατολική Θράκη και τα χωριά του Έβρου, έως τη Λευκάδα, την Πελοπόννησο και από τη Βόρεια Ήπειρο έως τη Λέσβο, την Κάρπαθο και το Καστελόριζο.
Παρόλο που ο εκθεσιακός χώρος περιορίζεται σε δύο σχετικά μικρές αίθουσες, όπου μόνον ένα μικρό μέρος της Συλλογής μπορεί να εκτεθεί, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να αποκτήσει μία αντιπροσωπευτική εικόνα του ελληνικού πολιτισμού, μέσα από τις φορεσιές και τα κοσμήματα.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Μιλήσαμε με τον Ανδρέα Παπαγεωργίου και παρόλο που τα χρόνια έχουν βαρύνει τους ώμους του, το βλέμμα ζωντανεύει όταν μιλάει για την συλλογή του και το πάθος και η αγάπη του για την τέχνη, συμπαρασύρει τον συνομιλητή και τον μεταφέρει σε έναν περήφανο κόσμο παράδοσης και ιστορίας. Εξιστορεί την συναρπαστική ζωή του και μας συγκινεί! Μεγάλος χορευτής, άξιος καλλιτέχνης και σημαντικός συλλέκτης.
Γεννήθηκα στη Λίμνη της Εύβοιας το 1931 όπου έλαβα τις πρώτες γνώσεις από την οικογένεια και το σχολείο. Τελείωσα το Γυμνάσιο στον Πειραιά και μπήκα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το 1952. Το Μάρτιο του 1953 γνωρίστηκα με την τέχνη του χορού όταν η αείμνηστη Ραλλού Μάνου ζητούσε αγόρια για το «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΟΡΟΔΡΑΜΑ». Έγινα γνωστός ως χορευτής πρώτα, δάσκαλος του χορού μετά και χορογράφος με το ψευδώνυμο «Ανδρέας Πέρης». Έχω κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στον έντεχνο χορό, στο Λονδίνο, με υποτροφία του Βρετανικού Συμβουλίου και στη Νέα Υόρκη, στη σχολή Μάρθα Γκράχαμ και Κάνιγκαμ. Παράλληλα με το χορό μαθήτευσα Ζωγραφική με το ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου πρώτα και αργότερα με το Γιάννη Τσαρούχη. Έτσι ασχολήθηκα και με την σκηνογραφία καθώς και με την ενδυματολογία για το θέατρο και το χορό, κάνοντας σκηνογραφίες και κοστούμια για το Ελληνικό Χορόδραμα και όχι μόνο. Δίδαξα χορό από το 1957 παίρνοντας το Δίπλωμα του Καθηγητή χορού από την Σχολή της Ραλλού Μάνου, όπου και δίδαξα μέχρι το 2002. Παράλληλα δίδαξα σε πολλές άλλες σχολές στην Ελλάδα και ήμουν ιδρυτικό μέλος μαζί στην ερασιτεχνική σχολή χορού στο Ναύπλιο. Έχω διδάξει κινησιολογία στη Σχολή Θεάτρου του Καρόλου Κούν και χορογράφησα για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος με σκηνοθέτη το Μίνω Βολονάκη την «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή με την Άννα Συνοδινού, τη «Μήδεια» του Ευριπίδη με τη Μελίνα Μερκούρη και άλλα άλλα. Για τρία χρόνια 1962 -1965 διετέλεσα μέλος του μπαλέτου της Εθνικής Λυρική Σκηνής.
Τι σας ενέπνευσε και ασχοληθήκατε με τις Ελληνικές Παραδοσιακές Φορεσιές;
Από τα παιδικά μου χρόνια πάντα μου άρεσε να ακούω την παραδοσιακή μουσική και τον πατέρα μου να τραγουδά με τους φίλους του τα Λιμνιώτικα τραγούδια. Στο πανηγύρι μας εδώ στις 8 Σεπτεμβρίου ήταν μεγάλη μου ευχαρίστηση να παρακολουθώ τους μουσικούς και τους μεγάλους να χορεύουν. Τότε τα πανηγύρια ήταν αυθεντικά. Στη Λίμνη συγκεντρωνόταν πολύς κόσμος και από τα γύρω χωριά όπου οι γυναίκες φορούσαν ακόμα την παραδοσιακή τους φορεσιά της Αγιάννας. Ερχόταν όμως κόσμος και από την Ιστιαία καθώς και από απέναντι την Αταλάντη και τις Λιβανάτες και αυτές οι γυναίκες ήταν ντυμένες με την ωραία τους φορεσιά της Αιδηψού και της Αταλάντης. Στα μαθητικά μου χρόνια, όσο ήμουν στο Γυμνάσιο της Λίμνης, κάθε χρόνο στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου φορούσα πότε την αντρική Λιμνιώτικη βράκα, και πότε τις φουστανέλες της περιοχής. Έτσι από παιδί και έφηβος αναπτύχθηκε η αγάπη μου για το παραδοσιακό ένδυμα.
Πως ξεκινήσατε τη συλλογή;
Όταν κάποια στιγμή είχα αποκτήσει αυτάρκεια και μπορούσα να έχω δικό μου σπίτι και χρήματα αποφάσισα να ασχοληθώ περισσότερο με το παραδοσιακό ένδυμα. Η πρώτη σκέψη ήταν να αγοράσω φορεσιές για να συγκροτήσω ομάδα παραδοσιακού χορού, αλλά όταν αυτός ο σκοπός δεν επετεύχθη, γιατί οι καταστάσεις δεν μου το επέτρεψαν δεν έπαψα να ενδιαφέρομαι για τις φορεσιές μας . Η γνωριμία μου με την Νανά Παπαντωνίου και η μελέτη των γραπτών της καθώς και της Αγγελικής Χατζημιχάλη μου έδωσαν γνώσεις επάνω στην Ελληνική φορεσιά. Κάθε Κυριακή που τα Μουσεία στην Αθήνα είχαν ελεύθερη είσοδο άρχιζα περιοδεία, από το Μπενάκειο, μετά στο Εθνολογικό, κατόπιν στο Μοναστηράκι για αγορά κάποιου κομματιού φορεσιάς και κατόπιν στο λαογραφικό της Κυδαθηναίων. Σε κάθε πόλη της Ελλάδας που πηγαίναμε με το Ελληνικό Χορόδραμα για παραστάσεις έκλεβα χρόνο για να βρω παλαιοπωλείο για αγορά, ή Λαογραφικό Μουσείο, αν υπήρχε εκείνη την εποχή.
Ποιά ήταν η πρώτη φορεσιά που αποκτήσατε;
Στην Καβάλα πρωτοαγόρασα τρεις γυναικείες σαρακατσάνικες φορεσιές και ήμουν ενθουσιασμένος. Βρέθηκα εκεί με το Κ.Θ.Β.Ε. για παραστάσεις στους Φιλίππους. Το άναμμα της φλόγας όμως για την συλλογή μου έγινε το 1964 στα Γιάννενα που είχαμε πάει με το Ελληνικό Χορόδραμα, όταν σε κάποιο παλαιοπωλείο είδα μια ολόκληρη γυναικεία φορεσιά από το Πωγώνι καθώς και δύο σεγκούνια από τη Ζίτσα . Μελετούσα τις φορεσιές και συνέκρινα ή έπαιρνα ιδέες για τις αγορές μου. Έτσι έχω συγκεντρώσει μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή παραδοσιακών φορεσιών από όλη σχεδόν την Ελλάδα.
Έχετε δώσει αρκετές διαλέξεις για τη συλλογή σας. Σωστά;
Κάποια στιγμή παρακινούμενος από τον Άλκη Ράφτη τον πρόεδρο της UNESCO I.D έκανα μια διάλεξη στα γραφεία του οργανισμού για τη φορεσιά της Αγίας Άννας. Το 1999 έδωσα μαζί με την Ιωάννα Παπαντωνίου διάλεξη για τις φορεσιές της Εύβοιας στο Λύκειο Ελληνίδων Αθηνών όπου και παρουσίασα τις φορεσιές της Εύβοιας στην ετήσια έκθεση του Λυκείου, εκείνο το έτος. Έτσι έγινε και το ημερολόγιο του Λυκείου του 1999 με τις φορεσιές της Εύβοιας, πολλές από τις οποίες ήταν από την δική μου συλλογή.
Το Μουσείο πως προέκυψε;
Το 2010 στο σπίτι που μένω διαμόρφωσα τους χώρους ανάλογα και προέκυψε το μουσείο παραδοσιακής φορεσιάς. Έχω συλλέξει περίπου 250 πλήρεις Ελληνικές Παραδοσιακές φορεσιές μαζί με τα κοσμήματά τους. Όλα μου τα χρήματα όλα αυτά τα χρόνια έχουν τοποθετηθεί στις φορεσιές αυτές. Ζω πλέον εδώ στη Λίμνη φροντίζοντας το Μουσείο και παρέχοντας δωρεάν μαθήματα παραδοσιακών χορών στο σύλλογό μας «το Λύμνι» όπου είμαι και πρόεδρος.
Οι περισσότερες φορεσιές της Συλλογής είναι νυφικά ή γιορτινά σύνολα που φοριούνταν από γυναίκες. Η Συλλογή του Ανδρέα Παπαγεωργίου αποτελεί ένα φόρος τιμής σε όλους εκείνους που και κόπιαζαν και έγνεθαν και στόλιζαν και δημιουργούσαν αυτό τον πλούτο πολιτισμού που αντικατοπτρίζεται στις Παραδοσιακές μας φορεσιές.
Στη συλλογή ξεχωρίζουν το μακρύ καβάδι (ένδυμα το οποίο είναι ανοικτό κατακόρυφα ή σταυρωτό) της νύφης από την Κω, το οποίο φοριόταν και σε πολλά άλλα μέρη του Ελληνικού κόσμου και ήταν πολύ διαδεδομένο στην Ανατολή, ευρωπαΐζουσες φορεσιές της Λίμνης του 19ου αιώνα οι οποίες συνδυάζονταν με παλαιοτέρου τύπου κεφαλοδέματα, αλλά και με ένα κεντημένο κοντό σακάκι, στολισμένο με βικτωριανά κοσμήματα και οθωμανικά φλουριά. Ενώ ιδιαίτερη θέση στη συλλογή έχουν τα κοσμήματα, στοιχείο αναπόσπαστο της γιορτινής και της νυφιάτικης ενδυμασίας.
Διαρκής Έκθεση Ελληνικής Παραδοσιακής Ενδυμασίας Ανδρέα Πέρρη-Παπαγεωργίου – Τηλ. 6946238980
