Η Πινακοθήκη Χαρακτικής Ζίτσας μοναδική στο είδος της σε ολόκληρη την Ελλάδα, είναι δημιούργημα του σπουδαίου Ζιτσαίου ζωγράφου Κώστα Μαλάμου (1913-2007), η συλλεκτική δραστηριότητα του οποίου οδήγησε στην ύπαρξη αυτής της πλούσιας συλλογής.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 110 χρόνων από τη γέννηση του στην Πινακοθήκη Χαρακτικής Ζίτσας έγινε εορταστική εκδήλωση με κεντρικό ομιλητή τον Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης, του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρη Παυλόπουλο.
Ο Κώστας Μαλάμος (Αλεξάνδρεια, 1913 – 20 Μαρτίου 2007) ήταν Έλληνας ζωγράφος και χαράκτης. Έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ζίτσα και αργότερα εγκαταστάθηκε στα Ιωάννινα. Το 1931 ήρθε στην Αθήνα όπου σπούδασε με υποτροφία στην ΑΣΚΤ (1932-1937), έχοντας ως δασκάλους τον Αργυρό, τον Μαθιόπουλο και τον Παρθένη.
Ο Μαλάμος ακολούθησε το ρεύμα του ρεαλισμού. Ασχολήθηκε κατά κύριο λόγο με την τοπιογραφία και την απεικόνιση σκηνών από την καθημερινότητα. Έλαβε μέρος σε δεκάδες εγχώριες και διεθνείς εκθέσεις.
Το 1937 παρέδιδε μαθήματα ζωγραφικής σε ιδιόκτητο φροντιστήριο ενώ το 1938 διορίστηκε στο καλλιτεχνικό τμήμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, απολύθηκε όμως κατά το πρώτο διάστημα της Κατοχής. Το 1943 προσλήφθηκε στη μέση εκπαίδευση ενώ το 1944 απέρριψε το διορισμό του στη θέση του διευθυντή του παραρτήματος της ΑΣΚΤ στην Τήνο, με επακόλουθο να απολυθεί εκ νέου. Από το 1946 δίδασκε καλλιτεχνικά στο Κολλέγιο Αθηνών ενώ από το 1958 έως το 1962 δίδασκε στη Σχολή Βακαλό.
Το 1960 συνέβαλε τα μέγιστα στη συγκρότηση της Δημοτικής Πινακοθήκης Ιωαννίνων ενώ διετέλεσε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων και πρόεδρος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής της Εθνικής Πινακοθήκης. Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος (ΕΕΤΕ).
Μέσω δικών του ενεργειών, δημιουργήθηκε στη Ζίτσα, η Πινακοθήκη Χαρακτικής.
Αγαπώντας το χωριό του, προνόησε να δημιουργήσει αξιόλογη συλλογή έργων Ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών, με απώτερο στόχο να εκτίθενται σε μία πινακοθήκη νεοελληνικής χαρακτικής στην Ελληνική περιφέρεια. Κάλυψε έτσι εγνωσμένο κενό στην Ελληνική πραγματικότητα την ανυπαρξία δημόσιου μουσείου χαρακτικής, και μάλιστα σκεπτόμενος σοβαρά την πολιτιστική αποκέντρωση. Έτσι, πίστεψε ότι μπορεί να συμβάλει, με τα περιορισμένα μέσα που διέθετε, στην καλλιτεχνική ανάπτυξη του τόπου του.
Ως αρχικό πυρήνα της συλλογής χαρακτικών που οραματιζόταν έκρινε τα λίγα έργα που είχε ο ίδιος στην κατοχή του, δώρα από ομοτέχνους του· τα επόμενα χαρακτικά θα τα επέλεγε από προσφορές φίλων και γνωστών του καλλιτεχνών ή θα τα αγόραζε για να τα προσφέρει!
Η Πινακοθήκη Χαρακτικής περιλαμβάνει μια πλούσια μόνιμη έκθεση Ελληνικής Χαρακτικής 500 έργων που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και σήμερα. Όλες οι τεχνικές της χαρακτικής και οι περισσότεροι εκφραστές της βρίσκουν στέγη εδώ, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να απολαύσει ένα μοναδικό ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο της χαρακτικής.
Καλλιτέχνες όπως ο Δημήτρης Γαλάνης, Άγγελος Θεοδωρόπουλος, Λυκούργος Κογεβίνας, Γιάννης Κεφαλληνός, Γιώργος Μόσχος, Α. Τάσσος, Βάσω Κατράκη, Γιάννης Τσαρούχης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Νίκος Εγγονόπουλος, Σπύρος Βασιλείου, Χρίστος Δαγκλής, Κώστας Γραμματόπουλος, Γιάννης Μόραλης, Γιώργης Βαρλάμος, Γιάννης Γαΐτης, Δημήτρης Μυταράς, Κώστας Τσόκλης, Παναγιώτης Τέτσης, Τάκης Κατσουλίδης, Βασίλης Καζάκος, αλλά και νεότεροι όπως Ρουμπίνα Σαρελάκου, Εύα Μελά, Χριστόδουλος Γκαλτέμης, Μίλτος Παντελιάς, Γιάννης Γουρζής είναι ορισμένα ονόματα όσων συνθέτουν αυτό το πανόραμα χαρακτικής.
Η Πινακοθήκη στεγάζεται σε παραδοσιακό δημοτικό κτίριο ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής στη Ζίτσα. Πέραν του κυρίου χώρου της έκθεσης διαθέτει και ξεχωριστή αίθουσα βιβλιοθήκης στην οποία φιλοξενούνται πάνω από 1600 τίτλοι βιβλίων θεωρίας και κριτικής της τέχνης, ιστορίας, αρχαιολογίας, λαογραφίας, κατάλογοι εκθέσεων και σπάνιων καλλιτεχνικών περιοδικών. Επίσης, σε ειδική αίθουσα στεγάζεται και λειτουργεί ως μουσειακός χώρος, ένα πρότυπο εργαστήρι χαρακτικής εξοπλισμένο με όλα τα μέσα που χρειάζονται για να παραχθεί ένα χαρακτικό έργο, καθώς επίσης και ένα εργαστήρι κεραμικής πλήρως εξοπλισμένο, με σκοπό την εκμάθηση της κεραμικής τέχνης, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την χαρακτική.
Να σημειωθεί ότι υπάρχει πολιτιστικός φορέας με την επωνυμία Σύλλογος Φίλων Πινακοθήκης Χαρακτικής «Κώστας Μαλάμος», με σκοπό την ανάληψη δραστηριοτήτων για την παροχή βοήθειας και υποστήριξης στο έργο της Πινακοθήκης.
Ωράριο Λειτουργίας (χειμερινό): Δευτέρα – Παρασκευή: 9:00 – 13:00
Η είσοδος είναι δωρεάν.
Στοιχεία επικοινωνίας:
Τηλ. – Fax: +30 26580 22810
Ζίτσα Ιωαννίνων, Τ.Κ.: 440 03
