Το Σκανδιναβικό Knäckebröd (crispbread) κυριολεκτικά σημαίνει «ψωμί που μπορεί να σπάσει». Πρόκειται για ένα είδος επίπεδου αρτοσκευάσματος, σκληρό σαν παξιμάδι αλλά επίπεδο, παρασκευασμένο από αλεύρι σίκαλης, το οποίο είναι πολύ δημοφιλές. Στην Σουηδία, απ’όπου και προέρχεται, φτιάχνεται από τον 5ο αιώνα. Συνήθως είναι στρογγυλού μεγάλου σχήματος και έχει μια τρύπα στην μέση, για να μπορεί να αποξεραίνεται κρεμασμένο. Ψηνόταν σε πέτρες πάνω από μια φωτιά και αργότερα σε μεγάλους φούρνους.
Παραδοσιακά, η ζύμη έπαιρνε τη σύσταση της με χιόνι που εξατμιζόταν κατά το ψήσιμο και της έδινε τη χαρακτηριστική τραγανότητα. Το πολυτιμότερο χαρακτηριστικό του, η μεγάλη διάρκεια ζωής του. Σύμφωνα με την ιστορία, στην Σουηδία (και σε όλη τη Σκανδιναβία) του 6ου αιώνα, οργάνωναν δύο μεγάλες φουρνιές ψησίματος, δύο φορές τον χρόνο, μια στον τρύγο (Σεπτέμβριο) και ξανά την άνοιξη. Έψηναν τα Knäckebröd, και τα τοποθετούσαν ψηλά στους τοίχους κρεμασμένα (από την τρύπα στο κέντρο) σε ράβδους ξήρανσης για να στεγνώσουν, αλλά και για να τα προστατέψουν από τις επιδρομές των ποντικών. Μετά τα αποθήκευαν.
Σήμερα στην αγορά, τα Knäckebröd (crispbread) κυκλοφορούν στο παραδοσιακό μεγάλο στρογγυλό επίπεδο σχήμα τους, αλλά σε διάφορα άλλα και μικρότερα μεγέθη για να είναι εύχρηστη η κατανάλωσή τους.
Το crispbread δεν είναι σαν το δικό μας παξιμάδι, το οποίο προέρχεται από (διπλο) φουρνισμένες φέτες ψωμιού, που ψήνονται σε χαμηλή θερμοκρασία για να αποβάλλουν τα υγρά και να μπορούν να αποθηκευτούν και αυτά για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Το περίφημο Skedvi bröd, είναι ένα σκανδιναβικό ξεροψημένο ψωμί τύπου Knäckebröd (crispbread).
Το Skedvi bröd, τις εγκαταστάσεις παραγωγής του οποίου επισκεφτήκαμε, συνεχίζει την παραδοσιακή παρασκευή ψησίματος, με μια παλιά συνταγή, από εξειδικευμένους ψήστες, χειροποίητα, σε φούρνους ανοιχτής φωτιάς. Πρόκειται για ένα Crispbread (τραγανό ψωμί), επίπεδο, στρογγυλό με τρύπα στην μέση σαν ρόδα, που κουβαλάει στην γεύση και στο άρωμα όλη την εμπειρία ψησίματος στους ξυλόφουρνους, όπου ψήνεται για περίπου μόνο ένα λεπτό. Ο χρόνος, εξαρτάται βέβαια πάντα από τον αέρα και το είδος του ξύλου που καίει.
Το Knäckebröd αλείφεται με βούτυρο, συνοδεύει όλα τα γεύματα, καταναλώνεται όπως το ψωμί και γίνεται πίτσα Knäckepizza (δημοφιλέστατη στα σουηδικά σπίτια και νοστιμότατη, καθώς το Knäckebröd κρατάει ελαφρώς την τραγανότητα του και μετά το ψήσιμο).
Καμμιά φορά “αρπάζει” στις άκρες, αλλά πολλοί Σουηδοί πιστεύουν ότι έτσι είναι ακόμα καλύτερο. Αυτά τα περισσότερο ξεροψημένα, στο Skedvi bröd, τα συσκευάζουν ξεχωριστά, σε μπλε πακέτο που ονομάζουν Extragräddat. Το νεότερο μέλος της οικογένειας Skedvi, που κυκλοφορεί στο εμπόριο, έχει σχήμα ημισελήνου και είναι πολύσπορο, με προζύμι.
Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας, βρίσκονται στην θέση του παλιού εργοστασίου παρασκευής Knäckebröd, το οποίο τώρα ονομάζεται Κulinariet, στην Stora Skedvi στην περιοχή Dalarna. Το εργοστάσιο, το οποίο έχει ξαναχτιστεί εκ του μηδενός, μετά την κατεδάφιση του από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες το 2013, είναι στα πρότυπα του παλιού και με την παραδοσιακή συνταγή ανά χείρας η νέα διοίκηση, δημιουργεί ιστορία.
Αυτό το λεπτό, ελαφρύ και τραγανό ψωμί, με σπάνια πληρότητα γεύσης που συναντάται μόνο σε ψωμί ψημένο σε ξυλόφουρνο, αποτελεί επιχειρηματικό θρίαμβο ενός ζευγαριού, του Anders Åkerberg και της Malin Floridan, οι οποίοι για να χρημοτοδοτήσουν την ιδέα τους απευθύνθηκαν με επιτυχία στο crowdfunding και κατάφεραν σε μικρό χρονικό διάστημα η παραγωγή του Skedvi Knäckebröd να γίνει πραγατικότητα. Ο κόσμος τους αγκάλιασε αμέσως με αγάπη, ενώ οι καλαίσθητες συσκευασίες τους ξεχωρίζουν και σηματοδοτούν τη νέα εποχή χωρίς να απομακρύνονται από την παραδοση.
Το εργοστάσιο έχει εξελιχθεί σε γαστρονομικό προορισμό, με εστιατόριο (Restaurang Kulinariet) και delicatessen για αγορές παραδοσιακών Σουηδικών προϊόντων νέας γενιάς.
Κείμενο Τζένη Φραγκούλη – Φωτογραφίες © urbanguru.gr
