Το εντυπωσιακό Αρχαιολογικό Μουσείο στα Άβδηρα, στην πατρίδα του Δημόκριτου

Τα Άβδηρα βρίσκονται ανατολικά του ποταμού Νέστου στην ακτή της Θράκης. Υπήρξαν ιωνική αποικία που ιδρύθηκε το 654 π.Χ. από κατοίκους των μικρασιατικών Κλαζομενών. Ήταν η τρίτη πλουσιότερη πόλη της Αθηναϊκής συμμαχίας  και όφειλε τον πλούτο της στην άφθονη παραγωγή σιτηρών και στο γεγονός ότι αποτελούσε λιμάνι για τη διεξαγωγή του εμπορίου. Η πόλη πρόκοψε, κατασκεύασε τείχη και λιμάνια, ίδρυσε ιερά, χάραξε δρόμους, ύψωσε τύμβους, καλλιέργησε τη γη με αμπέλια. Η ακμή της θα κορυφωθεί στον 6ο και 5ο αι. π.Χ. Τότε ήταν που ηττήθηκαν οι Θράκες, που έζησε ο Δημόκριτος, που φιλοξενήθηκε ο Ξέρξης κατεβαίνοντας προς τη νότια Ελλάδα, και τότε ήταν που κυκλοφορούσαν ευρέως τα νομίσματά της.

Η Μυθολογία διηγείται ότι τα Άβδηρα ιδρύθηκαν από τον Ηρακλή στη μνήμη του φίλου του Άβδηρου, που τον κατασπάραξαν τα ανθρωποφάγα άλογα του βασιλιά των Θρακών Διομήδη.

Τα Άβδηρα είχαν δημοκρατικό πολίτευμα. Την ανώτατη εξουσία ασκούσαν η Βουλή και ο Δήμος. Έμβλημα της πόλης ήταν ο γρύπας. Ο Απόλλων ήταν ο πολιούχος θεός. Η λατρεία του Διονύσου ήταν πολύ σημαντική και τα Διονύσια ήταν μεγαλύτερη γιορτή της πόλης. Στα Άβδηρα σημαντική ήταν και η λατρεία της Δήμητρας, για την οποία τελούσαν τα «Θεσμοφόρια», γιορτή που διαρκούσε τρεις μέρες. Στις τελετές συμμετείχαν αποκλειστικά γυναίκες. Έξω από τα τείχη είχε ιδρυθεί υπαίθριο αγροτικό ιερό της θεάς, με μνημειακή κλίμακα που οδηγεί στους βωμούς.

Στην οργανωμένη πόλη-κράτος των Αβδήρων, το εμπόριο αποτελούσε μια από τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων και το 2ο αι. π.Χ. αναφέρεται η ύπαρξη Τράπεζας στα Άβδηρα, που κατά πάσα πιθανότητα είχε κρατικό χαρακτήρα.  Η χρήση των σφραγίδων ήταν ευρύτατη, τόσο στην ιδωτική όσο και στη δημόσια ζωή.

Στα Άβδηρα τα Δαχτυλίδια ήταν τα πιο συνηθισμένα κοσμήματα ενώ εντυπωσιάζουν τα Δαχτυλίδια κλειδιά, τα οποία έχουν προσαρμοσμένο στη σφενδόνη τους εξάρτημα (κλειδί) για κασέλες και κιβωτίδια και αποτελούν σημαντικό έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου των Αβδήρων, το οποίο βρίσκεται στον σύγχρονο οικισμό και στεγάζει ευρήματα από την πόλη και το νεκροταφείο των αρχαίων Αβδήρων και της διάδοχης στα βυζαντινά χρόνια πόλης, του Πολυστύλου.

 

Η έκθεση καλύπτει την περίοδο από τον 7ο αι. π.Χ. μέχρι τον 12ο αι. μ.Χ. και είναι θεματική, αποσκοπώντας στο να καταστήσει τον επισκέπτη κοινωνό της καθημερινής ζωής των κατοίκων στον δημόσιο και στον ιδιωτικό βίο τους.

Ο ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ

Ο Δημόκριτος γεννήθηκε στα Άβδηρα  γύρω στα 460 π.Χ από οικογένεια αριστοκρατικής καταγωγής, αλλά ο ίδιος ήταν δημοκρατικών πεποιθήσεων. Ήταν Έλληνας προσωκρατικός φιλόσοφος, μαθητής του Λεύκιππου.

Οι πρώτοι δάσκαλοι του στη θεολογία και την αστρολογία ήταν Χαλδαίοι ιερείς και Πέρσες μάγοι που είχαν έρθει μαζί με τον Ξέρξη στα Άβδηρα.Την μόρφωση του συμπλήρωσε με ταξίδια του στην Περσία, τις Ινδίες, την Αίγυπτο και τις ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας. Έζησε στα Άβδηρα όπου και πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία (109 χρονών).

Ο Δημόκριτος κατέχει σημαντική θέση ανάμεσα στους μεγάλους φιλόσοφους της Αρχαίας Ελλάδας και είναι περισσότερο γνωστός ως ο θεμελιωτής της ατομικής θεωρίας της ύλης, με την οποία προσπάθησε να ερμηνεύσει την αρχή και την ουσία του κόσμου.  Ήταν πνεύμα καθολικό και χαρακτηρίστηκε από τους αρχαίους ως πένταθλος φιλόσοφος! Δυστυχώς το μεγάλο και πολύπλευρο έργο του έχει χαθεί, ενώ οι ιδέες του πολεμήθηκαν και τα συγγράματα του καταστράφηκαν.

Κείμενο Τζένη Φραγκούλη

Πληροφορίες: Μουσείο Αβδήρων, Κωνσταντίνα Καλλαϊντζή Αρχαιολόγος (Δρ)