Ο δρόμος για τα χωριά δεν είναι ο πιο εύκολος γιατί έχει πολλές στροφές, δύσκολα σημεία και πρέπει να πηγαίνετε πολύ σιγά. Αυτό που σας περιμένει όμως θα σας αποζημιώσει με το παραπάνω.
Η ιστορία τους, η γοητεία τους, η μοναδική θέση τους που προσφέρει συγκλονιστικά μεγαλόπρεπη θέα, η αρχιτεκτονική τους, οι άνθρωποι τους. Όλα αυτά και ακόμα περισσότερα. Ο πολιτισμός, τα μουσεία, το φαγητό, και κυρίως η ανεκτίμητης αξίας βουνίσια γαλήνη.
Το Συρράκο είναι το μεγαλύτερο πετρόκτιστο χωριό στην Ελλάδα με ιδιαίτερα πυκνή δόμηση, πάνω από 300 σπίτια και αυθεντικά στενά ανηφορικά πετροκαλντερίμια. Θα αγκομαχήσετε στις βόλτες, όμως η θέα όπου και αν στρίψετε το βλέμμα είναι καθηλωτική.
Είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός και διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή Ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τα λιθόκτιστα σπίτια και τις στέγες από σχιστόλιθο. Πρωτοκατοικήθηκε μετά την Άλωση, από Βλάχους νομάδες και κτηνοτρόφους και το μαγικό είναι ότι η Βλάχικη γλώσσα που είναι λατινογενής μιλιέται ακόμα και στα δύο χωριά, Συρράκο και Καλαρρύτες κυρίως από τους παππούδες και τις γιαγιάδες και μερικά μερακλίδικα εγγόνια.
Η παρέα που γνώρισα στην πλατεία στους Καλαρρύτες, τα μιλούσε άπταιστα κι εμείς δεν καταλαβαίναμε γρι! Μόνιμοι κάτοικοι του χωριού και λατρεύουν τον τόπο τους! Ο κύριος Δημήτρης, ο κύριος Κώστας και ο κύριος Γιώργος! Υπέροχοι!
Το ρεύμα ήρθε στο Συρράκο το 1980 και τα εμπορεύματα τα κατέβαζαν με μουλάρια. Σκληρή ζωή αλλά λεβέντικη. Τα θαυμαστά τους επιτεύγματα είναι πολλά και το χωριό έζησε εποχές μεγάλης οικονομικής άνθισης, χάρη στην κτηνοτροφία, στην παραγωγή και στο εμπόριο μάλλινων υφασμάτων.
25.000 μάλλινες κάπες από το Συρράκο παρήγγειλε ο Ναπολέων για τον στρατό του, από τους ξακουστούς Συρρακιώτες μαστόρους του μαλλιού! Τσουράπια μάλλινες κάλτσες και τις διάσημες κάπες τους που φτιάχνονταν από μαλλί προβάτου, εκτός από αυτές του Ναπολέοντα που φτιάχτηκαν από κατσικίσιο μαλλί για να είναι αδιάβροχες!
Μάθαιναν/γνώριζαν γαλλικά και γι αυτό είχαν εξαιρετικές σχέσεις εμπορικές με το εξωτερικό και Γαλλία, εξ ου και οι κάπες του Ναπολέοντα. Η οικονομική αυτή άνθιση διαπιστώνεται από τα πολλά μεγάλα και πανέμορφα αρχοντικά του αλλά και από το παλαιό πέτρινο τριώροφο σχολείο του που έχει μετατραπεί σε ξενώνα και εκεί να μείνετε όταν θα επισκεφτείτε το χωριό. Στο παλιό σχολείο! Ο κύριος Βαγγέλης και η κυρία Ματίνα δίνουν στην φιλοξενία άλλο νόημα.
Τους αγάπησα! Το κτίριο, το παλιό σχολείο (εξ ού και το όνομα), ιστορικό, χτισμένο με πέτρα ντόπια, πάχους 80 εκατοστών! Παράθυρα δίμετρα με κλίση και τα δωμάτια της χαλάρωσης, ψηλοτάβανα στα 3.65, για να μπαίνει φως στις αίθουσες που έκαναν μάθημα τα παιδιά!
H θέα μοναδική, το πρωινό όπως θα έπρεπε να είναι στα ξενοδοχεία! Αβγουλάκια από την κότα, τυριά γιαούρτια ντόπια, πίτες δικές της και καρυδόπιτα επιπέδου! oldschoolhotel.gr
Στο χωριό θα περιηγηθείτε και θα θαυμάσετε κάθε γωνιά του! Οι πέτρινες βρύσες, τα αρχοντόσπιτα αλλά και το πατρικό σπίτι του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη που από το 2002 λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο, θα σας ικανοποιήσουν πλήρως.
Οι Καλαρρύτες απέναντι του, έχουν και αυτοί παρόμοια ιστορία και ομορφιά, με την μεγάλη πλατεία μπαλκόνι να κυριαρχεί στο χωριό. Στα χρόνια της ακμής τους, οι Χρυσικοί από τους Καλαρρύτες κατέκτησαν τον κόσμο με την τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας τους και έγιναν ξακουστοί για την απαράμιλλη τεχνοτροπία τους. Τότε, εκείνα τα χρόνια, πλησίαζες στο χωριό και οι ήχοι από τα σφυριά πάνω στο αμόνια σε κάθε σπίτι, μαρτυρούσαν την αυταπόδεικτη μαστοριά τους!
Και τα δύο χωριά, Συρράκο και Καλαρρύτες ξεσηκώθηκαν από τους πρώτους στην επανάσταση του 1821 και σαν νοικοκυραίοι και δουλευταράδες που ήταν έχτιζαν και ξαναέχτιζαν τα χωριά τους μετά τις καταστροφές με το ίδιο μεράκι. Βουνίσιοι, σκληραγωγημένοι, πεισματάρηδες περήφανοι, αγωνιστές και ψυχικά ανόθευτοι!
«Οι κάμποι θρέφουν άλογα και τα βουνά λεβέντες»
Στα χρόνια της ακμής τους οι Καλαρρύτες είχαν πέντε χιλιάδες κατοίκους, ενώ το Συρράκο τρεισήμισι χιλιάδες. Ερημώθηκαν όμως την δεκαετία του ‘50 όταν οι κάτοικοι έφυγαν για τα μεγάλα αστικά κέντρα. Επιστρέφουν πια εποχιακά αλλά φροντίζουν να διατηρούν στα χωριά τη φυσιογνωμία και το παραδοσιακό τους χρώμα αναλλοίωτο.
Το Συρράκο συγκεκριμένα αριθμεί 900 δημότες όμως off season είναι πια μετρημένοι στα δάχτυλα. Το Μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας στους Καλαρρύτες έκλεισε. Τα ζώα της κτηνοτροφίας τους από 350.000 την δεκαετία του ’70 έχουν καταλήξει να είναι 3500, οι δρόμοι είναι ακόμα δύσκολοι και τα κίνητρα για να επιστρέψουν οι νέοι ανύπαρκτα δυστυχώς!
Πολύ λυπηρό και για τα δύο χωριά διαμάντια που βρίσκονται σε έναν τόπο εντυπωσιακής μεγαλοπρέπειας όπως είναι τα Βόρεια Τζουμέρκα, που θα έπρεπε να είναι σημαία για δράσεις της πολιτείας και αντ’αυτού επαφίενται στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Η τοπική αυτοδιοίκηση παλεύει τίμια αλλά το κράτος απουσιάζει.
ΙΝFO
Το Συρράκο είναι οικισμός στα Βόρεια Τζουμέρκα της Ηπείρου στην Περιφέρεια Ιωαννίνων, είναι χτισμένο στα 1.150μ στην πλαγιά του Όρους Λάκμος και κρέμεται στην κυριολεξία πάνω από την εντυπωσιακή χαράδρα του ποταμού Χρούσια, παραπόταμου του Αράχθου
Τα Τζουμέρκα είναι τα Αθαμανικά όρη, η μεγάλη οροσειρά της δυτικής Ελλάδος, η οποία αποτελεί νότιο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου μεταξύ των ποταμών Αράχθου και Αχελώου.
Οι Καλαρρύτες είναι κτισμένοι ακριβώς απέναντι από το Συρράκο στα 1.200μ, στην πλαγιά Πουλιάνα , και διαθέτουν μια υπέροχη θέα προς τις γύρω κορυφές. Αν και η απόσταση μεταξύ τους φαίνεται μικρή, τα χωρίζει η απόκρημνη χαράδρα του Καλαρρύτικου Ποταμού. Περίπου 3 χιλιόμετρα είναι η απόσταση από το ένα χωριό στο άλλο, αν αποφασίσετε να την περπατήσετε και να απολαύσετε την διαδρομή. Στα χωριά δεν επιτρέπονται αυτοκίνητα ώστε να διατηρείται άθικτο το παραδοσιακό τους χρώμα. Η παρουσία οχημάτων επιτρέπεται μόνο μέχρι την είσοδο των οικισμών όπου θα φτάσετε αν πάρετε τον περιφερειακό δρόμο.
Και τα δύο χωριά είναι χωρίς αμφιβολία από τα πιο εντυπωσιακά χωριά της χώρας με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τα περίφημα λιθόστρωτα σοκάκια αλλά και την συναρπαστική θέα να τα κάνει πόλο έλξης για εκατοντάδες επισκέπτες κάθε χρόνο!
Μην παραλείψετε να τιμήσετε τις θαυμάσιες πίτες τους, τα υπέροχα κρεατικά τους, παιδάκια προβατίνας από τα καλύτερα που έχετε φάει και με όλα πάντα ντόπιο γαλοτύρι και όχι τζατζίκι!
Kείμενο Τζένη Φραγκούλη
Περισσότερες πληροφορίες στο: voreiatzoumerka.gr
