Οι ατίθασοι ασθενείς, η μη συμμόρφωση τους στην θεραπεία και η ευθύνη του γιατρού

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η μη συμμόρφωση στην θεραπεία, η φαρμακευτική συμμόρφωση, είναι ο βαθμός κατά τον οποίο ο ασθενής ακολουθεί τις συμβουλές του ιατρού, συμμετοχικά και όχι παθητικά, για την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου του.

Η μη συμμόρφωση στην θεραπεία είναι το θέμα της νέας ενημερωτικής εκστρατείας της Pfizer Hellas με τίτλο «Συνταγή για μια καλύτερη ζωή» και  έχει στόχο την ενίσχυση των προσπαθειών για την ορθή ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κοινού αλλά και όλων των ενδιαφερομένων μερών για τα πολλαπλά οφέλη της Φαρμακευτικής Συμμόρφωσης.

Ο κ. Κωνσταντίνος Τσιούφης, Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας του Ε.Κ.Π.Α και Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, υπογραμμίζει ότι:

  • «Η μη φαρμακευτική συμμόρφωση ευθύνεται για περίπου το 30-50% των αποτυχημένων θεραπειών και για 125.000 θανάτους ετησίως.
  • Οι ασθενείς τείνουν να βελτιώνουν τη συμμόρφωση στη θεραπεία ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ από τις προγραμματισμένες επισκέψεις στο ιατρείο.
  • Η φαρμακευτική συμμόρφωση βελτιώνεται αν ο ασθενής:

  • Συμμετέχει στη διαμόρφωση του θεραπευτικού πλάνου
  • Κατανοεί την ασθένεια και τις θεραπείες
  • Πειστεί ή πιστέψει στο θεραπευτικό πλάνο

Όταν οι ασθενείς πιστεύουν στο θεραπευτικό πλάνο

  • Επιδεικνύουν συμμόρφωση στο φαρμακευτικό σχήμα ΚΑΙ
  • Αναζητούν υποστήριξη για να κάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους, όπως
  • ΔΙΑΙΤΑ
  • ΑΣΚΗΣΗ

Ο ρόλος του ιατρού στη συμμόρφωση

Η σχέση γιατρού-ασθενούς, πρέπει να βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και την εμπιστοσύνη και να διέπεται από:

Διάνοιξη διαύλων επικοινωνίας

Ομαλοποίηση της κακής φαρμακευτικής συμμόρφωσης για να ενθαρρυνθεί η ειλικρινής επικοινωνία με τους ασθενείς

Παροχή ισορροπημένων ιατρικών πληροφοριών υψηλής ποιότητας

Εφαρμογή εξατομικευμένων θεραπευτικών πλάνων

Απλοποίηση θεραπευτικών σχημάτων

Με τις καρδιαγγειακές παθήσεις να αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και παγκοσμίως, γίνεται κατανοητό πόσο σημαντική είναι η προσήλωση στη φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων, τόσο για τους ασθενείς όσο και για τα εθνικά συστήματα Υγείας.

Βάσει διεθνών μελετών σε υπερτασικούς ασθενείς, εκτιμούμε ότι η μη συμμόρφωση στις στατίνες μπορεί να αυξήσει το σχετικό κίνδυνο θνησιμότητας από ~12% σε ~25%, ενώ η μη συμμόρφωση σε καρδιοπροστατευτικά φάρμακα αυξάνει τον κίνδυνο νοσηλείας καρδιαγγειακής αιτιολογίας από 10% σε 40% και θνητότητας από 50% σε 80%. Όσον αφορά τους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, καταγράφεται αύξηση στον αριθμό των επειγόντων επισκέψεων καρδιαγγειακής αιτιολογίας στα νοσοκομεία.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης σε υπερτασικούς ασθενείς σε Ειδική Μονάδα Υπέρτασης, τα ποσοστά φαρμακευτικής συμμόρφωσης έφτασαν το 80%, ποσοστό ικανοποιητικό.

Οι παρεμβάσεις για την ενίσχυση της Φαρμακευτικής Συμμόρφωσης θα πρέπει να θεωρούνται αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής προσέγγισης στους υπερτασικούς ασθενείς. Απαιτείται, όμως, συνεργασία από όλους τους εμπλεκόμενους, τόσο τους ιατρούς όσο και το Σύστημα Υγείας, προκειμένου να αναγνωριστούν οι πεποιθήσεις των ασθενών, οι τυχόν ελλείψεις στην κατανόηση της αγωγής τους και βέβαια προκειμένου να έχουν τη σωστή ενημέρωση πάνω στα ζητήματα της συμμόρφωσης.»

O κ. Βασίλης Γραμμέλης, Medical Lead του Τμήματος Essential Health της Pfizer Hellas, σημειώνει ότι «Με δεδομένο ότι κάθε ιατρική συνταγή, αλλά και συμβουλή, προς τον ασθενή αποσκοπεί στην εξασφάλιση των επιθυμητών κλινικών αποτελεσμάτων, πάντα με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση των παθολογικών του καταστάσεων, είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να συμφωνήσει με τον γιατρό του σε όλα τα απαραίτητα βήματα και ενέργειες.

Ειδικά, μάλιστα, για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης και η δυσλιπιδαιμία, η φαρμακευτική συμμόρφωση αποτελεί έναν από τους πλέον καθοριστικούς παράγοντες για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που λαμβάνουν.»

Η κα. Νάντια Μπουμπουχαιροπούλου, Health Economist της Pfizer Hellas, σχετικά με το οικονομικό φορτίο της ελλιπούς φαρμακευτικής συμμόρφωσης σε χρόνιες παθήσεις, τονίζει ότι «Η ελλιπής συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στις κλινικές εκβάσεις όσο και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα συστήματα υγείας.

Τα χαμηλά ποσοστά συμμόρφωσης κοστίζουν στα Ευρωπαϊκά συστήματα υγείας περίπου 194.500 θανάτους και 125 δισ. ευρώ ετησίως, αποτελώντας περίπου το 9,6% του συνόλου των δαπανών υγείας.

Λαμβάνοντας υπόψη τη γήρανση του πληθυσμού και το ολοένα αυξανόμενο φορτίο νοσηρότητας των χρόνιων παθήσεων, οι κλινικές και κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της μη συμμόρφωσης στη θεραπεία αναμένονται να ενταθούν, αν δε ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα