Καταστάσεις και συναισθήματα που είναι δυσάρεστα, δεν αντιμετωπίζονται και απωθούνται ασυνείδητα, οδηγούν και σε ημικρανίες. Και αν ανήκετε στα εκατομμύρια των ανθρώπων που ταλαιπωρούνται από αυτές, γνωρίζετε από πρώτο χέρι τα βασανιστικά της συμπτώματα. Εκείνο που ίσως αγνοείτε είναι τι άλλο την πυροδοτεί. Μάθετε λοιπόν για τους ενόχους που ενδέχεται να ευθύνονται για τις ημικρανίες σας, αλλά και για τις τεχνικές που θα σας βοηθήσουν να απαλλαγείτε από αυτές.
της Ρίτας Βελώνη
H ημικρανία , που εντοπίζεται συνήθως στη μια πλευρά του κεφαλιού, αποτελεί την πιο πολυσυζητημένη μορφή πονοκεφάλου. Μια κρίση της, διαρκεί κατά κανόνα από 4 έως 72 ώρες και μπορεί να συνυπάρχει και με οπτικές διαταραχές γνωστές ως «αύρα» (λάμψεις, μαύρα στίγματα, σχήματα ζιγκ-ζαγκ), ναυτία και εμετό. Ωστόσο, τα αίτια της ημικρανίας από την οποία υποφέρουν κυρίως οι γυναίκες, δεν είναι ακόμα απολύτως γνωστά, ενώ ” το πρόβλημα υποτιμάται από εργοδότες, γιατρούς και σχεδιαστές υγείας“, τόνισε ο καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Κεφαλαλγίας, κ. Δήμος-Δημήτριος Μητσικώστας, σε ενημερωτική εκδήλωση για την ημικρανία, επισημαίνοντας ότι η διαταραχή αυτή αποτελεί πρωτεύον σύμπτωμα για ιατρική βοήθεια. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες (άγνωστοι για πολλούς) οι οποίοι, συντελούν στις γνωστές “κρίσεις” ημικρανίας, επιδεινώνοντας το πρόβλημα, γι αυτό και πρέπει να αποφεύγονται. Επεξεργαστείτε καταρχήν τα συναισθήματα που ενδεχομένως σας χάλασαν την διάθεση, αυτά που απωθήσατε αλλά και τις αιτίες που σας δημιούργησαν την αίσθηση της πίεσης και προσπαθείστε να τα διαχειριστείτε. Δείτε και τι ενδέχεται να πυροδοτεί επιπλέον τις ημικρανίες σας, ή να τις επιδεινώνει και πάρτε τα ανάλογα μέτρα.
H αλλαγή του καιρού
Οι αλλαγές στην βαρομετρική πίεση, οι υψηλές θερμοκρασίες η υπερβολική υγρασία είναι οι συνήθεις ένοχοι για να πυροδοτήσουν μια κρίση σε όσους υποφέρουν από ημικρανία. Επίσης με τον ερχομό της άνοιξης, το έντονο φως και τα αρώματα της φύσης, αρκετές φορές συντελούν στην επιδείνωση της κατάστασης, ενώ ειδικά αυτή την εποχή, οι γυναίκες κυρίως, συχνά υποφέρουν από ημικρανία, ακόμα και αν δεν αντιμετωπίζουν όλο το χρόνο παρόμοιο πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει γιατί μια κρίση ημικρανίας συνδέεται συχνά με συναισθηματικές και ορμονικές μεταβολές που συντελούνται μαζί με την αναγέννηση της φύσης.
Η συμβουλή των ειδικών : Αν υποφέρετε πιο πολύ τις μέρες με υγρασία, μπορείτε να προκαλείτε μία τεχνητή ξηρασία στην ατμόσφαιρα του χώρου σας ανοίγοντας τη θέρμανση. Aν αντίθετα σας ενοχλεί η ξηρασία, ίσως σας βοηθήσει ένας υγραντήρας.
Όσο για την εποχή της ανθοφορίας, γενικά αποφεύγετε τις έντονες οσμές, το δυνατό φως, τις τροφές που περιέχουν συντηρητικά και γλουταμινικό νάτριο (πχ κινέζικο φαγητό), καθώς και το τυρί, τη σοκολάτα και το αλκοόλ, που σύμφωνα με ιατρικές έρευνες θεωρούνται ότι επιδεινώνουν την ημικρανία.
Οι ασταθείς ώρες ύπνου
Aν δεν κοιμάστε αρκετά ή απεναντίας κοιμάστε παραπάνω ώρες από όσες σας χρειάζονται (πιθανόν αν παίρνετε υπνωτικά ή ηρεμιστικά), τότε δεν αποκλείεται οι ημικρανίες σας να συνδέονται με τις ασταθείες ώρες ύπνου σας.
Η συμβουλή των ειδικών: Να ξυπνάτε και να κοιμάστε αν είναι δυνατόν την ίδια ώρα. Η απότομη αλλαγή της ρουτίνας μπορεί να προκαλέσει έντονη κεφαλαλγία, διότι επηρεάζει τον υποθάλαμο – το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει την ορμονική ισορροπία του οργανισμού, εξηγεί ο δρ Άντι Ντόσον, επικεφαλής του Τμήματος Κεφαλαλγιών στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου King’s College, στο Λονδίνο. O ίδιος, συνιστά επίσης να μην κοιμάστε με φως, για να διεγείρεται η μελατονίνη (ορμόνη του ύπνου). Να αποφεύγετε ακόμα να βλέπετε τηλεόραση στο κρεβάτι, γιατί μπορεί να υπερδιεγείρει τον εγκέφαλό σας.
Ο κακός αερισμός στο υπνοδωμάτιο
Εάν το υπνοδωμάτιό σας δεν αερίζεται καλά είναι πιθανό να συνδέεται με την πρωινή ημικρανία που σας ταλαιπωρεί, αφού ο εγκέφαλος δεν παίρνει το οξυγόνο που χρειάζεται. Το ίδιο αποτέλεσμα έχει και ο κακής ποιότητας αέρας που μπορεί να εισπνέετε, εάν εσείς ή ο σύντροφός σας έχετε την συνήθεια να καπνίζετε στην κρεβατοκάμαρα ή όταν καίτε αρωματικά κεριά και στικς.
Η συμβουλή των ειδικών: Φροντίστε να αερίζετε καλά το υπνοδωμάτιο και βέβαια, να μην αφήνετε ποτέ γεμάτα τασάκια. Φροντίστε επίσης να καθαρίζετε συχνά τα φίλτρα του κλιματιστικού και ακόμα, να διατηρείτε τη θερμοκρασία στον χώρο στους 18 με 23 βαθμούς Kελσίου. Στην περίπτωση που ξυπνάτε με πονοκέφαλο, αυτό που μπορεί να βοηθήσει άμεσα είναι να αρχίσετε τη μέρα σας με ένα ζεστό μπάνιο, ένα φλιτζάνι καφέ (αν τον συνηθίζετε το πρωί ) και ένα καλό πρωινό.
O καφές που έχετε πιει ή δεν ήπιατε…
Σύμφωνα με έρευνες, τα άτομα που έχουν τάση να εκδηλώνουν ημικρανίες αν καταναλώνουν πάνω από 4 φλιτζάνια καφέ την ημέρα μπορεί να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Και αυτό γιατί η πολλή καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει συστολή των αιμοφόρων αγγείων γύρω από τον εγκέφαλο δίνοντας το έναυσμα για ημικρανική κρίση. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και αν καταναλώσετε τον καφέ σας μια ώρα μετά από αυτή που συνηθίζετε.
Η συμβουλή των ειδικών: Προσπαθήστε να μην αλλάζετε την ώρα που πίνετε τον καφέ σας και να μειώσετε σταδιακά την κατανάλωση καφεΐνης ώστε να μην εκδηλώσετε ημικρανία λόγω έλλειψής της. Να θυμάστε πως και η σοκολάτα, το τσάι, αλλά και τα αναψυκτικά τύπου κόλα, περιέχουν καφεΐνη.
Τo παιχνίδι των οιστρογόνων
Σύμφωνα με τις στατιστικές περίπου το 60% των γυναικών παραπονιούνται για ημικρανίες λίγες ημέρες πριν (στο πλαίσιο του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου) και κατά την περίοδο της εμμήνου ρύσης. Όπως επισημαίνουν από την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρία, έχει ξεκαθαριστεί ότι ορισμένες αυξομειώσεις στα επίπεδα των γυναικείων σεξουαλικών ορμονών -και κυρίως των οιστρογόνων- ευθύνονται για την πυροδότηση και τη συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας ή γενικώς των κεφαλαλγιών γένους θηλυκού. Η ίδια αιτία, μπορεί να προκαλέσει ημικρανία και κατά την διάρκεια της ωορρηξίας. Είναι γνωστό ότι και στην φάση αυτή παρατηρείται μία ορμονική διακύμανση, δηλαδή πτώση των οιστρογόνων και άνοδο της προγεστερόνης. Στις γυναίκες λόγω των ορμονικών αλλαγών παρατηρούνται επίσης ημικρανίες κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετά τον τοκετό ή και κατά την κλημακτήριο και εμμηνόπαυση, ενώ η ημικρανία, πολλές φορές έχει να κάνει και με τη χρήση αντισυλληπτικών.
Η συμβουλή των ειδικών: Για όσο διάστημα έχετε την ευαισθησία, αποφύγετε τα τηγανητά και λιπαρά φαγητά, τις σοκολάτες, τα πολλά τυριά, τα θαλασσινά και το αλκοόλ , που ενοχοποιούνται για επιδείνωση της ημικρανίας. Αντίθετα θα ανακουφίσετε τα συμπτώματα της ημικρανία σας αν πίνετε αφέψημα μέντας, λεβάντας, χαμομηλιού ή αν κάνε κομπρέσες με τα φυτά αυτά που μεταξύ άλλων έχουν κατασταλτικές και χαλαρωτικές ιδιότητες. Περιoρίστε επίσης το κάπνισμα και τα αναλγητικά, διότι η κατάχρησή τους μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπιάζουσα ημικρανία.
To αντισυλληπτικό χάπι
Σε περίπτωση προδιάθεσης, τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να προκαλέσουν ημικρανία ή αν προϋπάρχει ημικρανία, να την επιδεινώνουν σε ένταση και συχνότητα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το αντισυλληπτικό χάπι μεταβάλλει τα επίπεδα των οιστρογόνων στο αίμα. Μετά τη διακοπή του οι ημικρανίες μειώνονται ή εξαφανίζονται. Οι έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι η σύνθεση του αντισυλληπτικού παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση ή τη βελτίωση της ημικρανίας, αφού αυτά που εξασφαλίζουν σταθερή συνεχή χορήγηση προγεστερόνης βελτιώνουν την ημικρανία, ενώ αυτά που περιέχουν σταθερές ποσότητες συνδυασμού οιστρογόνων-προγεστερόνης την επιδεινώνουν.
Η συμβουλή των ειδικών: Αν παίρνετε αντισυλληπτικά χάπια και παρατηρήσετε ότι έχουν επιδεινωθεί οι ημικρανίες ή έχετε εμφανίσει για πρώτη φορά ημικρανίες, ενημερώστε το γιατρό σας. Πιθανόν να αντικαταστήσει τα φάρμακα ή να τροποποιήσει τη δοσολογία, ώστε να ανακουφιστείτε από τις κρίσεις.
Η ευαισθησία στη γλουτένη
Μια πρόσφατη έρευνα , η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση American Headache Society, έδειξε ότι το 56% των ατόμων που είχαν διαγνωστεί με ημικρανία είχαν στην πραγματικότητα ευαισθησία στη γλουτένη, χωρίς απαραίτητα να πάσχουν από κοιλιοκάκη (χρόνια πάθηση του πεπτικού συστήματος που εκδηλώνεται με δυσανεξία στις τροφές που περιέχουν γλουτένη). Στα άτομα αυτά, μετά την αφαίρεση της γλουτένης από τη διατροφή τους και την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής “χωρίς γλουτένη”, οι ημικρανίες τους μειώθηκαν ή εξαφανίστηκαν τελείως.
Η συμβουλή των ειδικών: Ένας απλός τρόπος για να διαπιστώσετε αν η ημικρανία σας σχετίζεται με ευαισθησία στη γλουτένη είναι να σταματήσετε να καταναλώνετε για δύο εβδομάδες κάθε προϊόν που περιέχει γλουτένη (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη). Εάν αισθανθείτε καλύτερα, τότε μάλλον θα πρέπει να απευθυνθείτε σε γαστρεντερολόγο, ώστε να γίνει η σωστή διάγνωση και να σας καθορίσει συγκεκριμενο διαιτολόγιο.
Και πονοκέφαλος από τα … παυσίπονα
Όπως επισημαίνουν από την Ελληνική Εταιρία Κεφαλαλγίας, είναι πολλοί εκείνοι, που συνηθίζουν να παίρνουν ακόμα και προληπτικά, διάφορα αναλγητικά, για να… προλάβουν έτσι έναν τυχόν επερχόμενο πονοκέφαλο! Κι εδώ είναι που αρχίζει το πρόβλημα: Διότι τα παυσίπονα δεν καταργούν την κρίση πονοκεφάλου (ιδιαίτερα αν πρόκειται για ημικρανία), αλλά τις περισσότερες φορές, προσφέρουν μικρή και προσωρινή ανακούφιση. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Ο ασθενής να αναγκάζεται συνεχώς να αυξάνει τη δόση του, πιστεύοντας ότι έτσι θα αυξήσει και το βαθμό ανακούφισης, με συνέπεια, όμως, τελικά να οδηγείται σε κατάχρηση φαρμάκων.
H συμβουλή των ειδικών: Σε αυτή την περίπτωση, εάν κόψετε τελείως τα παυσίπονα, πιθανόν να νιώθετε για ένα διάστημα ακόμα πιο έντονους πονοκεφάλους. Aν πάλι δεν τα κόψετε, το σώμα σας θα ζητάει όλο και μεγαλύτερη ποσότητα παυσίπονων και εκτός από το ψυχολογικό σκέλος του εθισμού, θα επιβαρύνεστε και με τις γνωστές παρενέργειες των παυσίπονων – σοβαρά προβλήματα στο ήπαρ, στα νεφρά και αλλού. Eάν υποψιάζεστε ότι έχετε τέτοιο πρόβλημα, πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
Μέτρα για άμεση ανακούφιση
- Θα περάσετε την κρίση πιο ελαφρά, αν με το πρώτο σύμπτωμα της ημικρανίας, βρέξετε το πρόσωπο σας με κρύο νερό και στη συνέχεια ξαπλώσετε σ’ ένα ήσυχο σκοτεινό δωμάτιο.
- Ασκείστε πίεση για 15 δευτερόλεπτα με το δείκτη και τον αντίχειρα στα σημεία του κεφαλιού, όπου εντοπίζεται ο πόνος. Αποσύρετε τα δάκτυλά σας για 5-7 δευτερόλεπτα και επαναλάβετε.
- Χρησιμοποιήσετε αιθέρια έλαια όπως είναι η λεβάντα, το βάλσαμο και η σκουτελλαρία και κάνετε με μερικές σταγόνες, ελαφρύ μασάζ στους κροτάφους. Το μασάζ αυτό, χαλαρώνει τους σφιγμένους μυς, ξεκουράζει και ενδείκνυται για την καταπολέμηση του πονοκεφάλου, ειδικά όταν προέρχεται από την ένταση και το άγχος (που συσσωρεύονται στην περιοχή του λαιμού).
- Με απαλές κυκλικές κινήσεις κάντε επίσης ελαφρύ μασάζ με τις άκρες των δακτύλων και στην αρχή του κεφαλιού (εκεί που τελειώνει το μέτωπο και αρχίζουν τα μαλλιά). Συνεχίστε σε όλο το κεφάλι, προχωρώντας προς τα πίσω και με τους αντίχειρες και των δυο χεριών, κάντε μασάζ στη βάση του κρανίου.
- Οσο κρατάει η κρίση, αποφύγετε την έκθεση σας στον ήλιο, στο πολύ φως, στους δυνατούς ήχους και οσμές, που αποτελούν εκλυτικούς παράγοντες.
Να θυμάστε
Ο βελονισμός και η yoga θεωρούνται δύο κατεξοχήν τεχνικές κατά των ημικρανικών κρίσεων, αν οι ημικρανίες σας επιμένουν και δεν είναι απόρροια κάποιου παθολογικού προβλήματος. Με το βελονισμό, σε λίγες μόλις συνεδρίες θα έχετε καταφέρει να απαλλαγείτε από τα ενοχλητικά συμπτώματα. Η yoga συνιστάται επίσης, τόσο ως τρόπος σκέψης όσο και ως μία πολύ ενδιαφέρουσα μορφή γυμναστικής και ευεξίας. Δύο φορές τη βδομάδα αρκούν για να μάθετε τεχνικές που θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τους πονοκεφάλους σας πιο αποτελεσματικά.
Τελευταίες φαρμακευτικές εξελίξεις
Νέα εποχή από ότι φαίνεται στην φαρμακευτική διαχείριση της επισοδειακής ημικρανίας (κρίσεις πολλές φορές τον μήνα και μεγάλης διάρκειας), αλλά και της αθροιστικής κεφαλαλγίας (πολύ έντονη, επώδυνη κεφαλαλγία σε ορισμένες χρονικές περιόδους), υπόσχονται να φέρουν οι αναμενόμενες ειδικές θεραπείες. Όπως εξήγησε στην πρόσφατη ενημερωτική εκδήλωση ο κ. Μητσικώστας: “Πρόκειται για τα λεγόμενα «μονοκλωνικά αντισώματα», τα οποία έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των ήδη υπαρχουσών θεραπειών. Τα νέα φάρμακα είναι απόλυτα ειδικά για την ημικρανία, εξασφαλίζουν μεγαλύτερη συμμόρφωση και έχουν μηδαμινές ανεπιθύμητες ενέργειες“.
