Ο Μάνος Φαλτάϊτς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 3 Ιανουαρίου του 1938 και πέθανε 15 Δεκεμβρίου 2012, στη Σκύρο όπου κατοικούσε. Ήταν γιός του γνωστού δημοσιογράφου, συγγραφέα και ερευνητή Κώστα Φαλτάϊτς. Σπούδασε νομικές και πολιτικές επιστήμες, ωστόσο, δεν άσκησε ποτέ την δικηγορία. Ακτιβιστής ιδεολόγος, συγγραφέας, λαογράφος, φιλόσοφος, ζωγράφος, ο ορισμός του Αγωνιστή. Άνθρωπος με μεγάλη πολιτική, πολιτισμική και καλλιτεχνική δράση, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών.
Το 1962 ίδρυσε την Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ), μεθοδεύοντας τους αγώνες των νέων κατά της παγκοσμιοποίησης. Την ίδια περίοδο, διαισθανόμενος τις καταστροφικές συνέπειες που θα είχε για την ελληνική παράδοση η παγκοσμιοποίηση, παράλληλα με τους εθνικούς και κοινωνικούς του αγώνες, έδωσε τη μάχη για τη διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μας κληρονομιάς.
Ο Μάνος Φαλτάϊτς ανέπτυξε επιπλεον ένα πλουσιότατο συγγραφικό και ζωγραφικό έργο, από την δεκαετία του 1980 και μέχρι το τέλος της ζωής του. Στη ζωγραφική, μαθήτευσε δίπλα στους Δημήτρη Πικιώνη και Φώτη Κόντογλου. Δημιούργησε ένα εντελώς δικό του ρεύμα, το οποίο ονόμαζε «ψυχορατική ζωγραφική», που σύμφωνα με τον ίδιο, «φανερώνει την ψυχή των εικονιζομένων θεμάτων, είτε ανθρώπινα πρόσωπα είναι, είτε δέντρα, κτίρια». Παράλληλα, είχε γράψει περισσότερα από 60 ιστορικά, λαογραφικά, λογοτεχνικά, πολιτικά, φιλοσοφικά, θεατρικά και ποιητικά έργα, ενώ υπάρχουν ακόμα πολλά έργα του που παραμένουν ανέκδοτα.
Το 1964, σε ηλικία 26 ετών, ίδρυσε το Μουσείο Φαλτάϊτς, το πρώτο τοπικό λαογραφικό μουσείο της Ελλάδας, στο οποίο αφιέρωσε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, αξιοποιώντας υπάρχοντα και εισαχθέντα εκθέματα, μεταξύ των οποίων ανυπολόγιστης αξίας σπάνια εθνικά κειμήλια. Στο Μουσείο, εκτός όλων των άλλων θαυμαστών εκθεμάτων, μέρος του απίστευτου αρχείου της Οικογένειας και από τα σημαντικότερα εκθέματα του, υπάρχει η Προκήρυξη της Φιλικής Εταιρείας, το κάλεσμα των Ελλήνων να μετάσχουν στην απελευθερωτική Επανάσταση του 1821 και η αποκήρυξη (αφορισμός) της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριο τον Ε΄. Επίσης, τα πρωτότυπα χειρόγραφα του Παπαδιαμάντη, του Καποδίστρια και πολλά άλλα.
Για το πόνημά του αυτό, για την πολύτιμη συμβολή του στην διάσωση και διατήρηση της ελληνικής παράδοσης, βραβεύθηκε το 1976 από την Ακαδημία Αθηνών.
” Ήθελα να δημιουργήσω ένα αλλιώτικο είδος μουσείου, ένα ίδρυμα Μουσών, που θα κατοικούσαν, θα δρούσαν και θα συνεργάζονταν, όλες μεταξύ τους σε μια ενότητα χρόνου, που δεν ξεχωρίζει το χθες από το σήμερα, από το αύριο. Ήθελα να δημιουργήσω μια αληθινά ριζική και ουσιαστική πολιτιστική επανάσταση.” Μάνος Φαλτάϊτς
Το μουσείο, που δημιουργήθηκε για να σωθεί η Σκυριανή παραδοσιακή κληρονομιά αλλά και για να περάσει το μήνυμα πως το παρόν και το μέλλον πρέπει να συνδέονται και να στερεώνονται στην παράδοση, είναι στεγασμένο στο παλιό αρχοντικό των “Φάλνταη”, που οι ρίζες του χάνονται στο Βυζάντιο, δεσπόζει του ΒΑ άκρου της πόλης, χτισμένο πάνω στον μεγαλύτερο πύργο των πανάρχαιων Πελασγικών τειχών της Σκύρου.
Οι συλλογές του Μουσείου καλύπτουν όλα τα στοιχεία της καθημερινής ζωής, της τέχνης, του λόγου και της ιστορίας του νησιού από τη μεταβυζαντινή μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τις παραδοσιακές τέχνες της Σκύρου, που κατόρθωσε με το έργο του ο Μάνος Φαλτάϊτς, είχε σαν αποτέλεσμα όχι μόνο αυτές να επιβιώσουν, αλλά και να αναπτυχθούν. Τα εργαστήρια της κεραμικής, της ξυλογλυπτικής, αλλά και η υφαντική στηρίζονται και επεκτείνονται με νέους καλλιτέχνες οι οποίοι δημιουργούν στο νησί και άλλα εργαστήρια, σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Ελλάδας που οι παραδοσιακές τέχνες τείνουν να εξαφανισθούν. Η θαυμαστή Σκυριανή τέχνη της ξυλογλυπτικής και της αγγειοπλαστικής αντιπροσωπεύεται με πολλά εκθέματα, επάξια, στους χώρους του Μουσείου.
Το Μουσείο μέσα από τη δράση του, κεφαλαιοποίησε την πολιτιστική κληρονομιά της Σκύρου με την ανάδειξη του πολιτιστικού αγαθού της σε προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας και ενδυνάμωσε την αντίληψη ότι η συνέχιση της ντόπιας καλλιτεχνικής δημιουργίας που παράγει πρωτότυπα, μοναδικά και αυθεντικά προϊόντα όχι μόνο συμβάλλει στη διάσωση και στην προστασία του σκυριανού πολιτισμού. Με άλλα λόγια η παρουσία του Μουσείου Φαλτάϊτς διαχρονικά, κατά κοινή ομολογία, προκαλεί στο νησί ένα δημιουργικό momentum, το οποίο συμπαρασύρει όλους τους τομείς της τοπικής οικονομίας με πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Στις Συλλογές του Μουσείου συναντάμε μεταξύ άλλων τις ενότητες: Η «Αλώνη», τα διακοσμητικά αντικείμενα του Σκυριανού Σπιτιού, Κεραμικά, Γυαλικά, Χάλκινα διακοσμητικά και χρηστικά σκεύη, Σκυριανές φορεσιές, Σκυριανά Κεντήματα, Αρχεία εγγράφων, Σπάνιες εκδόσεις (Βιβλία από το 1500 μέχρι σήμερα), Γλυπτά Λουκίας, Νικόλαου και Ελένης Γεωργαντή, Ζωγραφική Μάνου Φαλτάϊτς.
Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάϊτς είναι ανοιχτό από Απρίλιο μέχρι και Οκτώβριο κάθε πρωί, από τις 10 έως τις 2 το μεσημέρι. Κατά την χειμερινή περίοδο, από Νοέμβριο μέχρι Απρίλιο (εκτός από το τελευταίο τριήμερο των Αποκριών) μόνο με ραντεβού.
Παλαιόπυργος Σκύρος 34007, Τηλ. 22220 91232, 22220 91150
faltaits.gr
