Ο χαλβάς Φαρσάλων έχει ιστορία!

Ο χαλβάς Φαρσάλων, γνωστός και ως σαπουνέ έχει την ιστορία του. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς εισήλθε στην περιοχή, με πιθανότερο τα τέλη του 12ου αιώνα, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές ή κατά άλλους, στα τέλη του 14ου αιώνα μετά την εισβολή των Οθωμανών στη Θεσσαλία.

Πέντε ήταν τότε τα  είδη χαλβά που υπήρχαν. Ο χαλβάς «πιρίντς», με αλεσμένο ρύζι και ζάχαρη, ο «κομμάτ», σκληρός, λευκού χρώματος, που μοιάζει με μαντολάτο και πουλιόταν αποκλειστικά και μόνο στο παζάρι του Αυγούστου (έως το 1960, περίπου), ο «σουσάμ», από σουσάμι ή στραγάλια, άμυλο και ζάχαρη, ο «ασουτέ», που ήταν νόστιμος, αλλά δύσκολα διατηρούταν (η κατασκευή του «σουσάμ» και του «ασουτέ» δεν μαρτυρείται μετά το 1920) και τέλος ο θρυλικός «σαπουνέ» που φτιαχνόταν με βούτυρο και υπήρξε πάντοτε ο επικρατέστερος όλων. Η ονομασία σαπουνέ προκύπτει από το πήξιμο του βουτύρου τον χειμώνα, που έμοιαζε στην σύσταση με το σαπούνι.

Ο χαλβάς είναι ένα δημοφιλές γλύκισμα, που συναντάται επίσης σε διάφορες ποικιλίες, σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, αρκετές της Μεσογείου και αρκετές της Μέσης Ανατολής. Η προφορά της λέξης στις χώρες αυτές είναι περίπου ίδια. Φαίνεται ότι προέρχεται από την ομώνυμη αραβική ρίζα, που σημαίνει «γλυκό».

Από τις αρχές του 19ου αιώνα, τα Φάρσαλα έγιναν διάσημα για το χαλβά τους, σε τέτοιο σημείο μάλιστα, που το όνομα τους ταυτίστηκε με το περιώνυμο αυτό γλυκό. Ο αυθεντικός χαλβάς Φαρσάλων, είναι ημιδιαφανής, με μια υπέροχη τραγανιστή κρούστα από καμένη ζάχαρη και μια υποφερτή λιπαρότητα. Το άρωμα του εξαίσιο. Ο αυθεντικός χαλβάς Φαρσάλων όπως μας τον περιγράφει ένας από τους καλύτερους παρασκευαστές της πόλης, ο Σάκης Αρχοντής, 3η γενιά στο οικογενειακό ζαχαροπλαστείο, γίνεται μόνο με βούτυρο αιγοπρόβειο. Δεν ξινίζει, δεν μουχλιάζει και παραμένει άνετα εκτός ψυγείου για τουλάχιστον 20 μέρες. Στην κατάψυξη, που μπαίνει άνετα, διατηρείται πολύ περισσότερο. Η γεύση του αναλλοίωτη καθώς το καλής ποιότητας βούτυρο από το οποίο φτιάχνεται, κάνει την δουλειά του. Οι μάστορες που φτιάχνουν τον αυθεντικό χαλβά, είναι απόλυτα εξειδικευμένοι. Το καζάνι μόνο από χαλκό για να αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες και γίνεται μόνο με το χέρι. Ξεκινάνε από το σιρόπι με νερό και ζάχαρη, που μόλις βράσει, ρίχνουν το νισεστέ και ανακατεύουν. Μόλις αρχίζει να πήζει, προστίθεται το βούτυρο σιγά σιγά.  Όλη η μαστοριά είναι από εδώ και πέρα. Για ένα 20λεπτο περίπου, ανακάτεμα. Δεν μπορεί να γίνει στον φούρνο.

Προβλήματα: Δεν βρίσκουν τεχνίτες. Δεν θέλουν να μάθουν. Ο χαλβάς που πωλείται στα παζάρια είναι συνήθως πολύ χαμηλότερης ποιότητας γιατί τον φτιάχνουν με σπορέλαια, εξ ου και το κάψιμο στον λαιμό. Επίσης την επόμενη μέρα δεν τρώγεται.

Το 1897, ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς αναφέρει ότι τα Φάρσαλα είναι «γνωστότερα και φημίζονται περισσότερο, για τον γευστικότατον και μελισταγήν χαλβά των, όστις είναι ο ανά πάσαν την Ελλάδα κάλλιστος και θαυμαστότατος».

Ο Δήμος Φαρσάλων σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και το Επιμελειτήριο Λάρισας διοργανώνουν την ετήσια Γιορτή του Χαλβά Φαρσάλων.

Η προσπάθεια κατοχύρωσης του χαλβά Φαρσάλων ως «Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης» συνεχίζονται.

Μαζί τους!