H σχολή σκέψης, το κίνημα Bauhaus, οραματιζόταν μια ανθρώπινη κοινωνία, και έψαχνε να βρει τρόπους με πρακτική αξία μέσα από την τέχνη, που θα μπορούσαν να αλλάξουν την ζωή του κόσμου. Είχε βασικά χαρακτηριστικά την απλότητα, την λειτουργικότητα και την χρηστικότητα, ενώ ο δεδηλωμένος στόχος τoυ ήταν να δημιουργήσει μια αίσθηση κοινότητας μεταξύ των ανθρώπων μέσω της τέχνης, σύμφωνα με τον ιδρυτή του, Walter Gropius. O Gropius επέλεξε για την σχολή του, μια διδακτική ομάδα, αποτελούμενη από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες διανοητές εκείνης της εποχής. Το Bauhaus κατάφερε να ταράξει τα νερά και όχι μόνο με το απλό κι όμως επαναστατικό design.
Η πίστη στην αναγκαιότητα μιας ολιστικής εκπαίδευσης του νου, του σώματος και του πνεύματος ενσωματώθηκε σε όλες τις διδασκαλίες και τις εργασίες των εργαστηρίων του Bauhaus καθιστώντας το σαν σχολή, πολλά παραπάνω από όσα πολλές φορές νομίζουμε.
Οι αρχές και το έργο της σχολής Bauhaus, επέδρασαν καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδίου, ενώ τα εργονομικά αντικείμενα design που παράχθηκαν μέσα από τα εργαστήρια της σχολής, έγιναν αντικείμενα εκτεταμένης αναπαραγωγής. Από τους πιο διάσημους στοχαστές και δασκάλους στο Bauhaus ήταν ο Hannes Meyer, Ludwig Mies van der Rohe, Josef Albers, Karel Teige, Friedrich Engemann, Marcel Breuer, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Adolf Meyer και Johannes Itten. Όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρχαν συγκρούσεις ανάμεσα τους και πολλές ασάφειες σχετικά με τους στόχους και την πορεία τους, αλλά το αποτέλεσμα μιλά για μια οικουμενική και διαχρονική αναγνώριση του Bauhaus, που δεν είναι καθόλου τυχαία.
“Η τέχνη είναι το πνευματικό αντίδοτο στις αξίες του υλισμού.” Wassily Kandinsky
O θρυλικός Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης Wassily Kandinsky, σημαντικός δάσκαλος και διανοητής του κινήματος, μιλούσε για την σχέση του ανθρώπου με τη φύση, του πνεύματος με την ύλη, προωθούσε τη συναισθησία και οραματιζόταν ένα κόσμο πνευματικά καθαρό, στον οποίο θα συμμετείχαν όλες οι τέχνες (σκέψεις που διατυπώθηκαν στην περίοδο μεταξύ της Βιομηχανικής Επανάστασης και της ανόδου της καταναλωτικής κοινωνίας). Η ευθύνη του καλλιτέχνη και του ανθρώπου γενικότερα, ξεκινά από την προσωπική του αυτοανάπτυξη και εξέλιξη, ώστε και το όποιο έργο του, να ανταποκρίνεται και να αντανακλά το εσωτερικό μεγαλείο και την αξία του.
“To Bauhaus μάχεται την απομίμηση, την ανεπαρκή σκέψη και δράση και τον ερασιτεχνισμό.” Walter Gropius
Οι κύριες αρχές, σκέψεις, ρήσεις των δασκάλων του κινήματος Bauhaus θα μπορούσαν να είναι και βασικές αρχές της αυτοπληρότητας που ιδανικά αποτελεί στόχο κάθε ανθρώπου.
1. Σύνδεση μεταξύ θεωρίας και πράξης. – Δεν φτάνει να ξέρουμε πολλά. Σημασία έχει πως αυτά υιοθετούνται και αλλάζουν την ζωή μας σε πρακτικό επίπεδο .-
2. To μυαλό είναι σαν την ομπρέλα. Είναι περισσότερο χρήσιμο όταν είναι ανοιχτό! Walter Gropius
3. Συνεργασίες. – Κατάργηση των “ταξικών” διακρίσεων που δημιουργούν αλαζονικά εμπόδια (Αναφερόντουσαν κυρίως στην σχέση μεταξύ τεχνίτη και καλλιτέχνη, αλλά αφορά γενικότερα τον όρο συνεργασίες και το πόσο πολύτιμες είναι για να προχωρήσουμε μπροστά).-
4. Σκληρή δουλειά. – Η έμπνευση που μετουσιώνεται σε έργο, ανυψώνεται σε υψηλή τέχνη από την δημιουργική φαντασία, που με την σειρά της βασίζεται στην σκληρή δουλειά και σε ένα επίπεδο αριστείας σε ότι απαιτείται για την πραγμάτωση του δημιουργήματος.-
5. Μινιμαλισμός, απλότητα και αποτελεσματικότητα.
6. Σοφή χρήση πόρων και οικονομικός τρόπος σκέψης. Παραγωγικές προσεγγίσεις. – Δεν χάνουμε χρόνο. Προσεκτική επιλογή δράσεων καθώς δεν υπάρχει χρονική πολυτέλεια. Δεν ζούμε αιώνια. –
7. Συνεχής εξέλιξη. -Το Bauhaus αφορά στις νέες τεχνικές, στα νέα υλικά, στους νέους τρόπους κατασκευής.- Να εφεύρουμε κάτι νέο συνεχώς. Να επανεφεύρουμε τον εαυτό μας. Η στασιμότητα είναι θάνατος.
8. To να “γίνεσαι” είναι σημαντικότερο του να είσαι. Paul Klee
9. H ολιστική εκπαίδευση που λαμβάνει υπόψη της το μυαλό, το σώμα και το πνεύμα μπορεί να προετοιμάσει τους μαθητές στον δρόμο της δημιουργίας. Και να συμβάλλει στην εξέλιξη τους ως δημιουργικά όντα. Johannes Itten
10. To παιχνίδι γίνεται χαρά, η χαρά γίνεται δουλειά, η δουλειά γίνεται παιχνίδι. Johannes Itten
Κείμενο Τζένη Φραγκούλη
