Η μουσική αποδεικνύεται ότι μπορεί να έχει σημαντική θεραπευτική επίδραση σε αρκετά προβλήματα υγείας σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες. Η μουσική χαλαρώνει, βελτιώνει τη διάθεση, τονώνει τις λειτουργίες του εγκεφάλου, μειώνει τον πόνο, εξομαλύνει τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό… και ο κατάλογος συνεχίζεται. Αν και η πιο αποτελεσματική μορφή μουσικοθεραπείας θεωρείται η λεγόμενη «βιωματική», που απαιτεί την παρουσία μουσικοθεραπευτή, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ακόμα και η απλή ακρόαση μουσικής έχει θετικές επιδράσεις στον οργανισμό. Aς δούμε όμως τι αποκαλύπτουν τα ερευνητικά δεδομένα για τη μουσική και τον θεραπευτικό της ρόλο, στη σωματική και την πνευματική μας υγεία.
Πως επιδρά στον εγκέφαλο η μουσική
Στις ΗΠΑ επιστήμονες του Πανεπιστημίου Τεμπλ της Φιλαδέλφειας μελέτησαν τον εγκέφαλο 184 εθελοντών την ώρα που εκείνοι άκουγαν συγκεκριμένα είδη μουσικής. Διαπίστωσαν ότι κάθε μουσικό κομμάτι ή κλασικός συνθέτης είχε και διαφορετική επίδραση στην κυκλοφορία του αίματος, στη διάθεση και στις νευρικές λειτουργίες. Όπως άλλωστε μας είπε ο Αμερικανός αναισθησιολόγος-μουσικοθεραπευτής δρ. Φρεντ Σβαρτς σε επίσκεψή του στη χώρα μας: “Στα εγκεφαλογραφήματα ασθενών που ακούν μουσική έχουμε παρατηρήσει εξομάλυνση της λειτουργίας των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου. Έχει διαπιστωθεί ακόμα, ότι βάζοντας μουσική στους ασθενείς μπορούμε να τους χορηγήσουμε μικρότερες δόσεις αναισθητικών φαρμάκων.”
Οι επιδράσεις της μουσικής στην καρδιά
Η μουσική όμως εκτός από την λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου επιδρά και στην λειτουργία της καρδιάς, καθώς μειώνει τους παλμούς της κι ελαττώνει την πίεση του αίματος εξασφαλίζοντας την πιο ομαλή ροή του. Από μελέτη, που έγινε στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Ουάσινγκτον, σε μονάδα πασχόντων με στεφανιαία νόσο, διαπιστώθηκε: ότι μια σύνθεση όμοια με τους ήχους των κυμάτων του ωκεανού, την οποία άκουγαν οι ασθενείς για 30 λεπτά, τους έφερνε θεαματικά αποτελέσματα στη μείωση του στρες. Και ακόμα, ανάλογα με την ένταση, το ύψος, τη μελωδία, τον ρυθμό και τον τύπο της μουσικής που άκουγαν οι ίδιοι ασθενείς, παρουσίασαν και αντίστοιχες αλλαγές στην αρτηριακή τους πίεση. Όμως και η ακρόαση χαρούμενης μουσικής για 30 λεπτά την ημέρα, σε συνδυασμό με σωματική άσκηση φαίνεται να οδηγεί στη βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου (το οποίο, αποτελεί τη «φόδρα» που ντύνει τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και μέσω των ουσιών που παράγει, ρυθμίζεται η κυκλοφορία του αίματος). “Κάτι τέτοιο, ενδεχομένως να συνδέεται, μεταξύ άλλων, και με τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης των ασθενών” εξηγεί η καθηγήτρια και επικεφαλής της μελέτης, Μαρίνα Ντελζανίν υπογραμμίζοντας ότι : “οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς είναι πάντα η καλύτερη επιλογή”.
Βοηθά και το αναπνευστικό
Όλο και περισσότερες επιστημονικές έρευνες, αποδεικνύουν τη θεραπευτική επίδραση της μουσικής και σε ανθρώπους που πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Σύμφωνα με μελέτες του Τμήματος Κινησιολογίας και Φυσιολογίας του Χάρβαρντ και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Πίτσμπουργκ, η ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής (όπως π.χ «οι τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι) στο πλαίσιο θεραπευτικών προγραμμάτων μειώνει τη δύσπνοια και αυξάνει την αντοχή των ασθενών στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Στη χώρα μας, αντίστοιχη μελέτη πραγματοποίησε το Κέντρο Αποκατάστασης Ασθενών με Χρόνια Αναπνευστικά Προβλήματα του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», καταλήγοντας σε παρόμοια συμπεράσματα. Επίσης, η Τηλεϊατρική Μονάδα του Νοσοκομείου «Σωτηρία» έχει δημιουργήσει ειδικό μουσικό CD για ασθενείς που πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, το οποίο μπορούν να ακούν στο χώρο τους.
Τι μουσική για ποιες περιπτώσεις
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μουσική που προορίζεται να μας χαλαρώσει πρέπει να έχει ένα ρυθμικό τέμπο το οποίο να ανήκει στο εύρος της καρδιακής συχνότητας ενός υγιούς ανθρώπου σε κατάσταση απόλυτης ηρεμίας (60 – 70 χτύποι ανά λεπτό).
* Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που η μουσική του Mοτσαρτ και ειδικά η σονάτα για πιάνο Κ.448, χρησιμοποιείται κατεξοχήν στις συνεδρίες μουσικοθεραπείας με στόχο την χαλάρωση και την αντιμετώπιση του ψυχοσωματικού στρες.
* Κατάλληλες για τη μείωση του στρες είναι και οι μουσικές συνθέσεις των Βιβάλντι, Πάχελμπελ, Χέντελ και Μπαχ, επειδή διαθέτουν ένα μουσικό τέμπο (το λεγόμενο και andante) όσο και ο ρυθμός της καρδιάς μας σε ηρεμία, δηλαδή 65-70 χτύπους το λεπτό.
* Ο Μπετόβεν συνιστάται επίσης, για την αντιμετώπιση κρίσεων πανικού, οι Ρink Floyd για την κατάθλιψη, ενώ η τζαζ γενικά αποδεικνύεται το πλέον «θεραπευτικό» είδος μουσικής.
* Η μουσική συγκροτημάτων όπως οι Ρink Floyd (και ειδικά τα άλμπουμ τους «Wish Υou Were Ηere» και «Τhe Dark Side Οf Τhe Μoon»), το άλμπουμ «Cold Τurkey» του Τζον Λένον και το κομμάτι «What Α Wonderful World» του Λούις Αρμστρονγκ θεωρούνται «ανεβαστικά» της διάθεσης.
Να θυμάστε: Ευεργετική δεν είναι μόνο η «ανθρώπινη» μουσική, αλλά και οι ήχοι της φύσης: το θρόισμα των φύλλων, το κελάρυσμα του νερού, ο παφλασμός της θάλασσας, το κελάηδισμα των πουλιών. Επίσης, στην περίπτωση που δεν σας αρέσει η κλασική ή η τζαζ μουσική μην ανησυχείτε. Ευεργετικές επιδράσεις στην πνευματική και σωματική υγεία σας, έχουν και τα υπόλοιπα είδη, αρκεί να είναι της επιλογής σας.
Κείμενο Ρίτα Βελώνη
