Ασφαλώς έχετε ακούσει για το τρίγωνο των Βερμούδων: είναι μια περιοχή στο δυτικό τμήμα του Κεντρικού Ατλαντικού Ωκεανού, που ορίζεται από τρία τοπόσημα, το Μαϊάμι στη Φλόριντα, το Σαν Χουάν στο Πουέρτο Ρίκο και τη Βερμούδα, ένα απομονωμένο νησί στα δυτικά του. Ασφαλώς επίσης έχετε ακούσει και το «μύθο» του για έναν αριθμό αεροσκαφών και πλοίων που λέγεται ότι έχουν εξαφανιστεί εκεί μέσα κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες… (*)
Αυτό που πιθανόν δεν έχετε σκεφτεί είναι πόσο κοντά σας είναι. Ίσως και μέσα στο ίδιο σας το σπίτι! Ένα άλλο, ιδιότυπο «Τρίγωνο των Βερμούδων», με παρόμοια χαρακτηριστικά «εξαφανίσεων». Μόνο που αυτό το τρίγωνο δεν είναι μύθος!
Εν αρχņ ην ο Γάμος
Δύο διαφορετικοί άνθρωποι συναντιούνται, θεωρούν ότι ταιριάζουν, θεωρούν ότι θα ζήσουν καλύτερα αν συμβιώσουν και παίρνουν τη Μεγάλη Απόφαση να μοιραστούν τη ζωή τους εφεξής. Το αν έχουν επίγνωση των συνεπειών αυτής της απόφασης ή το είδος των κινήτρων τους είναι μια άλλη, μεγάλη συζήτηση – εδώ, για λόγους οικονομίας, θα θεωρήσουμε ότι είναι και οι δύο ισορροπημένα άτομα, χωρίς εμφανή απωθημένα ή σοβαρά προβλήματα καθημερινότητας. Θα πάρουμε δηλαδή μια ιδεατή περίπτωση.
Στη νέα κοινή ζωή ξεκινά αμέσως η διαδικασία μετάλλαξής τους, καθώς το Μοίρασμα και η Καθημερινότητα επιβάλουν άλλες δεξιότητες. Η μετάλλαξη αυτή αφορά τόσο τον Εαυτό (καθώς ατομικές συνήθειες ή ρουτίνες, προτιμήσεις, προσωπικές ιδιοτροπίες και χόμπι πρέπει να επαναπροσδιοριστούν σε Κοινό Χωροχρόνο) όσο και τον Άλλο, που λειτουργεί ως «διορθωτικός καθρέφτης» του Εαυτού. Το «μου» γίνεται ξαφνικά «μας», συν-διαχειρίζεσαι, συν-αποφασίζεις, συν-διαμορφώνεις, συν-αναστρέφεσαι. Επομένως η «Ένωση» προϋποθέτει την ικανότητα «Αποχωρισμού» με όλα όσα σου ήταν οικεία ή κεκτημένα όσο ήσουν μόνος.
Στην ιδεατή μας περίπτωση όλο αυτό θα γίνει σταδιακά και ομαλά, βασισμένο στην Τέχνη της Διαπραγμάτευσης. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων γίνεται με Πόλεμο, νεκρούς και τραυματίες… Γιατί οι Νέοι Ρόλοι της Συμβίωσης αναδεικνύουν αυτό που η μοναχικότητα έκρυβε: τις σχέσεις εξουσίας!
Το παιχνίδι της Εξουσίας
Δύσκολο κι αρχέτυπο παιχνίδι… Ποιος «κάνει κουμάντο» στο καράβι; Ποιος έχει «πιο πολύ δίκιο»; Ποιος κάνει «συνήθως λάθος»; Τέτοια και άλλα ερωτήματα ξεφυτρώνουν στο κεφάλι καθημερινά, καθώς ένα σωρό θέματα της καθημερινότητας πρέπει να διευθετηθούν άμεσα, με πίεση χρόνου. Λίγο – λίγο ασήμαντα ζητήματα μετατρέπονται σε πεδίο αντιπαράθεσης: «πάλι εγώ θα κατεβάσω τα σκουπίδια;» ή «εγώ πήγα την προηγούμενη φορά τα κοινόχρηστα – σειρά σου τώρα…». Πίσω από αυτά τα «ασήμαντα» κρύβεται το Παιχνίδι της Εξουσίας, το «ποιανού θα περάσει». Μόνο που για να υπάρχει «Εξουσιαστής» πρέπει απέναντι να υπάρχει «Υποτακτικός» – να γιατί τα «ασήμαντα» αναδεικνύονται σε μείζον θέμα: την Υπεράσπιση του Εαυτού…
Εδώ τώρα υπάρχουν δύο σενάρια. Στο πρώτο, οι δύο ρόλοι γίνονται αμοιβαία αποδεκτοί και παγιώνονται αμέσως: ο Ένας «προελαύνει» κι ο Άλλος «υποχωρεί». Οι αρχικοί μας ήρωες, από αυτοπροσδιοριζόμενα κι ελεύθερα άτομα, μεταλλάχτηκαν σε Δέσποτα και Δούλο. Η απώλεια του Εαυτού συντελέστηκε επιτυχώς! Στο δεύτερο σενάριο υπάρχει εκατέρωθεν άρνηση του νέου modus viventi: διεκδικώντας κι οι δυο τον πρώτο ρόλο, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη, η αμφισβήτηση του άλλοτε «τέλειου» Άλλου γίνεται μονόδρομος, η Ματαίωση (= απογοήτευση) από το Σύντροφο αναδύεται ως μοναδικό συναίσθημα («δεν είναι αυτός που γνώρισα»). Τι απομένει; Η Ματαίωση του Εαυτού για το πόσο ανόητος στάθηκα και την «πάτησα»! Η Αυτοεκτίμηση αρχίζει να ροκανίζεται κάθε λεπτό, γεγονότα από το παρελθόν που έβρισκα όμορφα παίρνουν ανάποδη σήμανση κι ό,τι με έλκυε πριν, τώρα με εκνευρίζει. Οι αρχικοί μας ήρωες, από χαρούμενα και με αυτοπεποίθηση άτομα, μεταλλάχτηκαν σε ανταγωνιστικούς ιδεοληψίες, γεμάτους απόρριψη. Κι εδώ η απώλεια του Εαυτού συντελέστηκε επιτυχώς! Ο Χωρισμός ή/και η Κατάθλιψη προβάλλουν απειλητικά – κι εκεί έρχεται η Φαεινή Ιδέα: να κάνουν ένα παιδί, που θα τους «ενώσει» πάλι…
Το φαινόμενο F.B.T. (Family Bermuda Triangle)
Μη βιαστείτε να σκεφτείτε στερεοτυπικά, ότι «ο ερχομός ενός παιδιού είναι χαρά» – δεν είναι για όλους έτσι! Το πρόβλημα ξεκινάει όταν δεν είναι εξαρχής σαφής η διάκριση των αποφάσεων «ΠΑΝΤΡΕΥΟΜΑΙ» και «ΚΑΝΩ ΠΑΙΔΙ». Συνήθως οι άνθρωποι τις μπερδεύουν, τις συσχετίζουν ή τις ταυτίζουν. Ακόμα χειρότερα όταν χρησιμοποιούν το ένα («μέσον») για να πετύχουν το άλλο (ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ στόχος). Σίγουρα ξέρετε ανθρώπους που έκαναν παιδί για να φτάσουν στο γάμο ή, αντίθετα, υπέμειναν ένα γάμο για να κάνουν παιδί. «Στραβός λοιπόν είναι ο γιαλός…
Πάμε παρακάτω – το παιδί είναι γεγονός. Τι συμβαίνει αμέσως; ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ!
Από
Γίνεται
Οι ρόλοι πρέπει να εμπλουτιστούν, καθώς προστίθεται ο «γονεϊκός», αλλά και να αναβαθμιστούν σε σχέση με τις ανάγκες του Παιδιού. Συνεπώς αναπροσαρμόζονται τα πάντα: ο Χρόνος, ο Χώρος, τα Εργαλεία, οι Προτεραιότητες, οι Ανάγκες. Στη νέα terra incognita που εισήλθατε, σχεδόν ό,τι ξέρατε για την ατομική επιβίωση σας είναι άχρηστο, ο προγραμματισμός πάει περίπατο, τα «όπλα διαχείρισης κρίσεων» το ίδιο. Κι όλα αυτά σε περιβάλλον διαρκούς αμφιμονοσήμαντης αλληλεπίδρασης…
Το συνηθέστερο αποτέλεσμα είναι η σύγχυση ρόλων: ο καθένας τους διεισδύει αργά και σταθερά μέσα στον άλλο, μερικές φορές τον «καταπίνει». Και καθώς τα χρόνια περνούν και το παιδί μεγαλώνει και διαμορφώνει τη δική του προσωπικότητα, η εξίσωση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη – οι αρχικοί μας ήρωες βιώνουν την ατομική «εξαΰλωση», ο γονεϊκός ρόλος γίνεται κυρίαρχος και το παιδί, συνειδητά ή ασυνείδητα, ανομολόγητα ή μη, μεταλλάσσεται στο Βαμπίρ που «ρουφάει» τα πάντα: χρόνο, κόπο, καταναλωτικά αγαθά, ψυχικά αποθέματα… Αρχίζει να χτίζεται το γιγάντιο εσωτερικό firewall του «Ήρωα/ Θύματος» Γονιού, ως μοναδική ανακουφιστική συναισθηματική διέξοδος στο αίσθημα «στριμώγματος» που το Υποσυνείδητο νιώθει. Ο δρόμος τους για άτσαλες «επαναστάσεις» έχει στρωθεί, οι ισορροπημένοι ενήλικες στην αρχή της ιστορίας μας θα περιπλανηθούν εφεξής ανάμεσα στην Αυτολύπηση και την Αυτογελοιοποίηση…
Και το Παιδί; Απλά διαπαιδαγωγείται έτσι και αναδύεται σε μέσο «εκδίκησης» του ενός γονέα προς τον άλλο, εντός ή εκτός γάμου. Ακόμα χειρότερα διαμορφώνεται σε ένα Νάρκισσο που, εγωπαθώς και α-συναισθηματικά, εξαντλεί τα όρια εξουσίας στην πατρική του οικογένεια και προετοιμάζεται, μόλις αφεθεί ελεύθερο να δράσει στο κοινωνικό σύνολο, να «θριαμβεύσει» πάνω σε όποιον βρεθεί στο διάβα του. Μόνο που στην πραγματικότητα είναι τελείως άοπλο κι απροετοίμαστο, ως επί της ουσίας «Α-κοινώνητο».
Άρα «..και στραβά αρμενίσαμε!». Όλοι Χαμένοι στο «δικό μας» Τρίγωνο των Βερμούδων…
Η Πυξίδα της Σωτηρίας
Υπάρχει λύση σε όλο αυτό; Φυσικά! Πλην του Θανάτου, που είναι εκ φύσεως τελεσίδικο γεγονός, όλα τα άλλα προβλήματά μας έχουν τουλάχιστον μία λύση! Όχι εύκολη, όχι απλή, αλλά σίγουρα εφικτή!
Ζούμε σε μια χώρα (ή μια Κοινωνία ίσως) που «τιμωρεί» τη Γονεϊκή Ιδιότητα, καθώς:
- τα γονεϊκά επιδόματα είναι αστεία
- η πιθανότητα απόλυσης λόγω «μειωμένης απόδοσης» ελλοχεύει συχνότατα
- υπάρχει τεράστια έλλειψη δομών προνοιακής απασχόλησης των μικρών παιδιών, με αναγκαστική «επιλογή» την υποαπασχόληση του ενός γονέα για την ανατροφή τους
- δεν υπάρχει οργανωμένο δημόσιο δίκτυο ψυχολογικής υποστήριξης στο γονιό, για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο ρόλο του
Η Πυξίδα μας μπορεί να είναι λοιπόν η οργανωμένη Γονεϊκή Συμβουλευτική, μέσα από ένα δημόσιο δίκτυο παροχής υπηρεσιών σε:
- νέους ΠΡΙΝ γίνουν γονείς, ώστε να αποκτήσουν πλήρη συνείδηση του μελλοντικού τους εγχειρήματος,
- ανθρώπους ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΗΔΗ ΓΟΝΕΙΣ, ώστε να διαχειριστούν την καθημερινότητα και τις συγκρούσεις της Οικογένειας,
- ΠΑΙΔΙΑ στην προ-εφηβική και εφηβική ηλικία, ώστε να περάσουν με μεγαλύτερη ασφάλεια τις Συμπληγάδες της οικογένειάς τους.
Για να μείνει το Τρίγωνο των Βερμούδων απλώς μια περιοχή του χάρτη της γης.
Κείμενο Μαρία Φραγκιά, Νηπιαγωγός MΕd, Συγγραφέας
* Τον Αύγουστο του 1800 δύο πλοία των ΗΠΑ, το «Ινσάρτζεντ» με 350 άντρες και το «Πίνεριγκ» με 90 άντρες, εξαφανίστηκαν με όλο τους το πλήρωμα στην περιοχή, χωρίς να αφήσουν κανένα ίχνος. Από τότε πολλά άλλα σκάφη χάθηκαν με παρόμοιο μυστηριώδη τρόπο, ενώ στις 5 Δεκεμβρίου 1945 εξαφανίστηκαν πέντε αμερικανικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα τύπου «Άβεντζερ» και ένα υδροπλάνο τύπου «Μάρτιν Μάρινερ».
