Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι σε κάποια φάση της ζωής μας, αισθάνομαστε ένα κενό μέσα μας, αισθάνομαστε άδειοι και απομακρυνόμαστε από μια γεμάτη και ουσιαστική ζωή. Οι επιφανειακοί λόγοι μπορεί να είναι ένας χωρισμός, πλήξη, μοναξιά, έλλειψη σκοπού ή ενδιαφερόντων, αποτυχημένες σχέσεις και άλλα.
Οι πραγματικές αιτίες όμως είναι άλλες. Είναι βαθύτερες και δύσκολα φτάνουμε να τις αγγίξουμε, πόσο μάλλον να τις αντιμετωπίσουμε. Έτσι, η δυσάρεστη αυτή κατάσταση μπορεί να γίνει χρόνια και δύσκολα αντιμετωπίσιμη. Ο λόγος είναι οι άμυνες που έχουν χτιστεί για να μας προστατέψουν και να μας βοηθήσουν να επιβιώσουμε. Να μην πληγωθούμε, να μην βιώσουμε απόρριψη και εγκατάλειψη, να κατακτήσουμε την επιτυχία, την αναγνώριση και την αποδοχή.
Η αλήθεια για το πως μπορούμε να μην αισθανόμαστε άδειοι, μπορεί να ακούγεται κλισέ: Το μόνο πράγμα που μπορεί να γεμίσει αυτό το κενό μέσα μας είναι η αγάπη. Η έλλειψη αγάπης το δημιούργησε και η αγάπη μπορεί να το γιατρέψει. Μιλάμε φυσικά για μια έλλειψη αγάπης προς τον εαυτό μας. Μια εγκατάλειψη που δημιουργεί εσωτερική κενότητα. Μια έλλειψη αγάπης που τελικά μας στερεί και την αγάπη από/προς τους άλλους ανθρώπους.
“O άνθρωπος είναι το μόνο πλάσμα που αρνείται αυτό που είναι” Albert Camus
Τι σημαίνει αγαπάω τον εαυτό μου
Το να αγαπάμε τον εαυτό μας, σημαίνει καταρχήν να τον αποδεχόμαστε, να τον σεβόμαστε, να αναγνωρίζουμε την αξία του ως ανθρώπινη ύπαρξη. Όχι σε μια αλαζονική προσέγγιση, σκεπτόμενοι ότι είμαστε καλύτεροι από τους άλλους, αλλά με μια υπενθύμιση ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Να εκτιμούμε τις δυνατότητες και τις αδυναμίες μας και να δουλεύουμε πάντα με στόχο να είμαστε ο καλύτερος εαυτός μας την κάθε δεδομένη στιγμή. Το να αγαπάμε τον εαυτό μας σημαίνει να κάνουμε πράγματα που αγαπάμε και μας γεμίζουν. Να είμαστε σε σχέσεις που γεμίζουν με θετικά συναισθήματα την καρδιά και την ψυχή μας. Να φροντίζουμε το σώμα και το πνεύμα μας. Να έχουμε επαφή με ότι συμβαίνει μέσα μας και να έχουμε το θάρρος για διορθωτικές αλλαγές. Γιατί η ποιοτική διαφορά έγκειται στην προσπάθεια που κάνουμε να βελτιώσουμε τα κομμάτια μας που το χρειάζονται, να εξελιχθούμε στον δρόμο της αρετής και να φροντίζουμε να μην κάνουμε κακό, ούτε στον εαυτό μας αλλά ούτε σε άλλους. Όλοι διαθέτουμε την ικανότητα να τα καταφέρουμε και όλοι έχουμε την πνευματική δυνατότητα να κατανοήσουμε τι συνεπάγεται η αυτοεξέλιξη. Λίγοι όμως το κάνουν και οι λόγοι είναι πολλοί.
“Το μυαλό δεν είναι ένα δοχείο που πρέπει να γεμίσει, αλλά μια φωτιά που πρέπει ν’ανάψει” Πλούταρχος
Γιατί δεν αγαπάμε τον εαυτό μας
Για πολλούς τα παραπάνω είναι απλώς λέξεις. Μπορεί να είναι κατανοητά από σχεδόν όλους ως έννοιες, αλλά πολλοί λίγοι είναι αυτοί που τα κάνουν πράξη. Αποτελούν συναισθήματα που δεν έχουν, και ενέργειες που δεν μπορούν να υιοθετήσουν. Πληγές του παρελθόντος και τα αρνητικά συναισθήματα που τις συνοδεύουν, έχουν δημιουργήσει μια άλλη πραγματικότητα μέσα τους και αποτελούν ένα πολύ σημαντικό λόγο. Λάθη και ενοχές προστίθενται στο κοκτέιλ και δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Ένας επιπλέον λόγος είναι και η κατάθλιψη, που συχνά αποφεύγεται ακόμα και να συνειδητοποιηθεί. Οι άνθρωποι παλεύουν με μια ζωή που έχει χάσει το νόημα της, οπότε το να αγαπήσουν τον εαυτό τους και τους άλλους, ακούγεται σαν εκλαϊκευμένη ψυχολογία και απόφθεγμα χωρίς ουσία. Οι παρακάτω 5 λόγοι, θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί το να αγαπάμε τον εαυτό μας, γίνεται τόσο δύσκολο.
1. Η συνεχής σύγκριση με άλλους ανθρώπους είναι η σημαντικότερη αιτία που μας εμποδίζει να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Επίσης το να κυνηγάμε συνέχεια το καλύτερο (θεωρώντας ότι το κατέχουν οι άλλοι) έχει σαν αποτέλεσμα να μην ησυχάζουμε ποτέ. Τι μήνυμα στέλνουμε στο μέσα μας; “Δεν είσαι αρκετά καλός”.
“Ποτέ μου δεν επεδίωξα ν’αρέσω στους πολλούς. Αυτά που τους αρέσουν δεν τα γνώρισα και αυτά που εγώ γνωρίζω απέχουν πολύ από το να τα καταλάβουν” Επίκουρος
2. Το να προσπαθούμε να ευχαριστήσουμε τους άλλους, βάζοντας τους προτεραιότητα στην ζωή μας, τις περισσότερες φορές πάνω από τον εαυτό μας, εκμηδενίζει σχεδόν την δυνατότητα που έχουμε να προσφέρουμε θετικά συναισθήματα στον ταλαιπωρημένο εαυτό μας. Κανείς δεν είναι σημαντικότερος για εμάς από τον εαυτό μας.
“Μπορούμε να αγαπήσουμε τους άλλους, μόνο στον βαθμό που αγαπάμε τον εαυτό μας.”
3. Δεν καταφέρνουμε να είμαστε ευγνώμονες για όλα όσα έχουμε κατακτήσει στην ζωή μας και δεν μπορούμε εύκολα να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας για τα λάθη που έχει κάνει. Όμως το παρελθόν είναι παρελθόν και το μέλλον είναι μπροστά μας. Καθώς και αμέτρητες επιλογές σε σχέση με αυτό. Μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. Αρκεί να το αποφασίσουμε, αλλά κυρίως να παλέψουμε γι’αυτό, γιατί τίποτα δεν χαρίζεται (εκεί δυστυχώς τα παρατάνε οι περισσότεροι καθώς η προσπάθεια σημαίνει ξεβόλεμα, ανασφάλεια, επαφή με το κενό – φαύλος κύκλος).
4. Μας νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι για εμάς και αυτό είναι μεγάλο εμπόδιο για την ελευθερία μας και κατ’επέκταση για την αγάπη προς τον εαυτό μας. Θέλει αρκετό κουράγιο συνειδητότητας για να δούμε βαθιά μέσα μας και να ανακαλύψουμε τον βαθμό που ακόμα μας επηρεάζει η γνώμη των άλλων. Ειδικά όταν δεν είμαστε κλεισμένοι σπίτι μας, αλλά ρισκάρουμε, δημιουργούμε, διεκδικούμε και σαν αποτέλεσμα δεχόμαστε κριτική και συναισθήματα που συνήθως δεν έχουν να κάνουν τίποτα μ’εμάς, αλλά μόνο με τους άλλους και τα προβλήματά τους (ο μηχανισμός της προβολής για την ψυχολογία).
5. Αντιπερισπασμοί. Οι πρακτικές που καταφεύγουμε για να μην έρθουμε σ’επαφή με τα δυσάρεστα συναισθήματα μέσα μας και σημαντικό εμπόδιο στην προσπάθεια ν’αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Το υπερβολικό φαγητό, η πολύ δουλειά, οι διάφοροι εθισμοί (αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, πορνό, τυχερά παιχνίδια κλπ) οδηγούν με ακρίβεια σε αδιέξοδα και δυστυχία, αυτοκαταστροφικές σκέψεις και “φιλοσοφίες” μηδενισμού όπως “δεν αξίζει να προσπαθήσω για τίποτα”. Σημαντικό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι το σώμα μας δεν είναι άτρωτο. Υποφέρει σημαντικά με τον τρόπο ζωής που επιλέγουμε και τα ανώδυνα σχετικά ψυχοσωματικά μπορούν εύκολα να εξελιχθούν σε παθολογίες.
“Οι ραγισμένες καρδιές είναι πιο ανοιχτές” Rumi
Το να αγαπάμε πραγματικά τον εαυτό μας είναι ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα που μπορούμε να πετύχουμε σε αυτήν τη ζωή. Πρέπει όμως να το προσπαθήσουμε. Για την ζωή μας, για την ψυχή μας. Την επόμενη φορά που θα πιάσετε τον εαυτό σας να βολεύετε σε εύκολους αντιπερισπασμούς και υιοθετημένες πρακτικές χρόνων, αναρωτηθείτε αν αυτά κινούνται στον δρόμο της αγάπης. Αν όχι, να ξέρετε ότι απλώς δίνεται χώρο και χρόνο ζωής σ’αυτό το κενό μέσα σας. Αν αποφασίσετε να το αντιμετωπίσετε, ξεβολευτείτε. Το κέρδος είναι τεράστιο.
“Πριν θεραπεύσεις κάποιον, ρωτησέ τον εάν είναι πρόθυμος να αφήσει όλα εκείνα που τον κάνουν να αρρωσταίνει” Ιπποκράτης
Κείμενο Τζένη Φραγκούλη
