Η τιμωρητική σιωπή είναι σκληρή, άκαρδη και άκρως χειριστική

Τιμωρητική σιωπή σημαίνει ένα άτομο σε μια (οποιαδήποτε) σχέση να αγνοεί/απορρίπτει το άλλο άτομο. Η τιμωρητική σιωπή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σχέσεις ερωτικές, φιλικές, συγγενικές, συναδελφικές και αυτού του είδους η μεταχείριση γίνεται με σκοπό την τιμωρία, την ταπείνωση, την προειδοποίηση ή τον χειρισμό.

Η τιμωρητική σιωπή είναι ένας τρόπος να προκαλέσεις πόνο χωρίς σωματική βία. Είναι μια μορφή συναισθηματικής κακοποίησης που κανείς δεν την αξίζει ούτε και πρέπει να την ανεχθεί.  Η τιμωρητική σιωπή είναι το μέσο ώστε ο θύτης να προκαλέσει φόβο, ενοχή και τύψεις. Όταν τα συναισθήματα και τελικά η ίδια η ύπαρξη ενός ανθρώπου απορρίπτονται και παραβιάζονται, το άτομο αισθάνεται υποτιμημένο, ανάξιο και ασήμαντο, πράγμα που ίσως ήταν εξαρχής ο στόχος του θύτη.  Το άτομο που απορρίφθηκε σοκάρεται και προσπαθεί να καταλάβει τι συνέβη, τι ακριβώς πήγε στραβά. Ο πόνος της εμπειρίας είναι έντονος και χωρίς άμεση θεραπεία, καθώς πρόκειται για συμπεριφορά που δεν μπορεί απλά να ξεπεραστεί ή να προχωρήσει κάποιος εύκολα αγνοώντας την.  Είναι συμπεριφορά που “μένει”, πληγώνει και πολλές φορές στιγματίζει ανεπανόρθωτα.  Τα συναισθήματα που βιώνουν τα “θύματα” της τιμωρητικής σιωπής, μπορεί να είναι καταρχήν πικρία και προδοσία αλλά στην συνέχεια μπορεί να έρθει η κατάθλιψη, η οργή και η απογοήτευση, μαζί με την απόρριψη και συχνά την απελπισία. Αν μιλάμε για μια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, τότε αυτή πλήττει ανεπανόρθωτα στο θύμα/στόχο την αίσθηση αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Αν δε, η τιμωριτική σιωπή εξελιχθεί σε αποξένωση,  μπορεί να δυναμιτίσει την σχέση με τον εαυτό, να υποδαυλίσει την αυτοπεποίθησή, την αυτοεκτίμηση και την ποιότητα ζωής του ατόμου που την βιώνει.

Γι’αυτό και είναι ιδιαίτερα καταστροφική στα παιδιά.

Έρευνες έχουν δείξει ότι στα άτομα που εισπράττουν αυτή την συμπεριφορά της απόρριψης και που τα αγνοούν, ενεργοποιείται η ίδια περιοχή του εγκεφάλου που ενεργοποιείται και από τον φυσικό πόνο.

 Το να αγνοείς κάποιον, ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους το κάνεις, είναι ένα τρόπος ανώριμος, σκληρός, άκαρδος και τελικά χειριστικός.

Αν ανήκετε σε αυτούς που καταφεύγουν συχνά σε αυτού του είδους την συμπεριφορά, ίσως αν κατανοήσετε τους λόγους για τους οποίους το κάνετε και πόσο κακό κάνει στους άλλους αυτή η συμπεριφορά, ίσως μπορέσετε να προσπαθήστε να λύσετε τα προβλήματα στις σχέσεις σας με διαφορετικό και πιο θετικό τρόπο.

Δεξιότητες επικοινωνίας

Το άτομο που προσφεύγει στην τιμωρητική σιωπή, το πιθανότερο είναι να χρειάζεται καλύτερες δεξιότητες επικοινωνίας, ενώ αν το άτομο που την δέχεται τις κατέχει, μπορεί να εξαλείψει ένα μεγάλο μέρος αυτής της συναισθηματικής ταραχής και του μεγάλου πόνου.  Σε κκάθε περίπτωση, η ανακούφιση έρχεται μετά από αποκατάσταση της σχέσης, συμβουλευτική και άλλου είδους ψυχολογική υποστήριξη.   

Τι πραγματικά συμβαίνει

1. Το άτομο θύτης, διακατέχεται από άσχημα συναισθήματα που πιέζουν και προκαλούν δυσφορία. Η προσφυγή στην τιμωριτική σιωπή είναι δείγμα αδυναμίας ή απροθυμίας να μιλήσει και να επικοινωνήσει γι ‘αυτά.

2. Ο θύτης κατηγορεί το θύμα για ένα πρόβλημα που είναι πραγματικά δικό του. Είναι ένας εύκολος τρόπος να αποφύγει να αντιμετωπίσει μέσα του τους λόγους για τους οποίους αισθάνεται έτσι. Αποφεύγει να το επικοινωνήσει και να το συζητήσει γιατί βαθιά μέσα του γνωρίζει αυτούς τους  λόγους και απλώς επιλέγει να τους αγνοεί. Κατηγορώντας το θύμα, το πρόβλημα “φεύγει”, δεν είναι πια δικό του.

3. Πρόκειται πολύ συχνά για μια τυπικά ναρκισσιστική συμπεριφορά. Με την τιμωρητική σιωπή, το άτομο με τα ναρκισσιστικά στοιχεία, ή ναρκισιστική διαταραχή, αποκτά τον  έλεγχο της κατάστασης και  την εξουσία πάνω στο θύμα. Το κάνει με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνεται αυτός το θύμα και το πραγματικό θύμα, θύτης.

4. Το εγώ του ναρκισσιστή αναστατώνεται πολύ εύκολα γιατί είναι βαθιά ανασφαλής. Η τιμωρητική σιωπή είναι μια παθητικά επιθετική μορφή συναισθηματικής κακοποίησης στην οποία καταφεύγει συχνότατα για να μην βάζει σε κίνδυνο την ισορροπία του εγώ του.  

Πως να αντιμετωπίσετε την τιμωρητική σιωπή 

Πρώτα απ’όλα μείνετε ψύχραιμοι. Προσπαθήστε να μάθετε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει και αποφύγετε να υιοθετήσετε κι εσείς την ίδια συμπεριφορά. Δεδομένου ότι, η επικοινωνία είναι συχνά το πρώτο θέμα που βάλεται, προσπαθήστε να συζητήσετε και να καταλάβετε την κατάσταση. Η κατανόηση είναι το κλειδί.
Βεβαιωθείτε ότι το άλλο πρόσωπο γνωρίζει ότι νοιάζεστε και ότι θα είστε έτοιμοι να ακούσετε και να συζητήσετε όταν είναι έτοιμοι να μιλήσουν. Βοηθάει να έχετε υπομονή, να είστε ευγενικοί και να είστε πρόθυμοι να καταλάβετε – και τις δύο πλευρές -.

Αν δεν υπάρχει καμμία δυνατότητα επικοινωνίας παρ’ολες τις προσπάθειές σας, δώστε χρόνο στον εαυτό σας να βιώσει τον πόνο, να συνειδητοποιήσει την αποξένωση, δείτε μέσα σας τους λόγους για τους οποίους είχατε ανάγκη αυτή την σχέση, αποδεχτείτε την κατάσταση – δεν μπορούμε να αλλάξουμε κανέναν – και το σημαντικότερο, μετρήστε αν πραγματικά θέλετε μια τέτοιου είδους  σχέση στην ζωή σας.

Αξίζετε μια υγιή σχέση με κάποιον που εκτός των άλλων, μπορεί να επικοινωνήσει με έναν ώριμο και συναισθηματικά υγιή τρόπο και αυτό θα πρέπει να διεκδικήσετε.  

Κείμενο Τζένη Φραγκούλη