Η δύναμη ορίζεται ως η ικανότητα να πετύχεις κάτι, η δυνατότητα να αντιμετωπίζεις. Είναι η ισχύς που δίνει η εξουσία, το αξίωμα, η γνώση, η δυνατότητα να ασκεί κάποιος επιρροή. Η δύναμη του χαρακτήρα είναι οι ιδιότητες που διαθέτουμε για να πετύχουμε στην ζωή. Η αδυναμία ορίζεται ως απουσία δύναμης, ως ανικανότητα να πετύχεις κάτι, ως μια ευάλωτη κατάσταση που μας καθιστά ανοιχτούς σε επιθέσεις. Ευάλωτος – στα αρχαία ελληνικά ευάλωτος – ευ + αλίσκομαι, σημαίνει κυριεύομαι (από τον εχθρό). Ευάλωτος, σύμφωνα με τα λεξικά, σημαίνει να είναι κάποιος εκτεθειμένος στην πιθανότητα επίθεσης ή βλάβης, είτε σωματικά, είτε συναισθηματικά και να μην μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον κίνδυνο ή την επίθεση. Σημαίνει να είναι κάποιος ευαίσθητος, τρωτός, αδύναμος.
Το να είναι κάποιος συναισθηματικά ευάλωτος βιώνεται ως μια κατάσταση αδυναμίας και κινδύνου. Όταν επιτρέπουμε σε άλλους να δουν ποιοι είμαστε πραγματικά, δεχόμαστε το ρίσκο να απορριφθούμε, να καταρρεύσει εν μέρει ή συνολικά ίσως, η “εικόνα”, η “πανοπλία” που έχουμε χτίσει για τον εαυτό μας, να αισθανθούμε εγκαταλειμμένοι και να έρθουν στην επιφάνεια αναμνήσεις, ανεπεξέργαστα παιδικά τραύματα και οι αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό μας, που θα οδηγήσουν σε ψυχική δυσφορία, με ότι αυτό συνεπάγεται. Αυτό τουλάχιστον πιστεύουμε. Το να είμαστε ευάλωτοι όμως, σημαίνει ότι επιτρέπουμε και στον ίδιο μας τον εαυτό να βιώσει και να συνειδητοποιήσει τον βαθύτερο πυρήνα μας, να έρθει σε επαφή με τον φόβο και τον πόνο, να δει τις αιτίες για τις οποίες αισθανόμαστε έτσι και να μπορέσει να απελευθερωθεί από αυτά. Η αυτοαμφισβήτηση αντιμετωπίζεται με αποδοχή της αλήθειας μας. Με παραδοχή της ιστορίας μας, με συνειδητοποίηση των εμπειριών που επηρέασαν την πραγματική αυτοεκτίμησή μας. Η απωθημένη στο υποσυνείδητο αυτοαμφισβήτηση που βιώνεται ως αδυναμία, πονάει πολύ, περιφρονείται και γι’αυτό δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Η διάλυση των αρνητικών πεποιθήσεων για τον εαυτό μας είναι η λύση. Η γνώση δημιουργεί ευδαιμονία είπε ο Πλάτωνας, όμως πρέπει να συνοδεύεται και από πράξεις.
Αναγνωρίζοντας την αδυναμία του, ο άνθρωπος γίνεται πιο δυνατός – Ονορέ ντε Μπαλζάκ
Στις σχέσεις, το να είσαι ευάλωτος σημαίνει ότι εμπιστεύεσαι. Σημαίνει ότι επιτρέπεις στον εαυτό σου να εκτίθεται σε μια κατάσταση/σχέση χωρίς έλεγχο, παίρνοντας το ρίσκο να πληγωθείς. Αν δεν το κάνουμε, προστατεύοντας τον εαυτό μας από την “συναισθηματική ζημιά”, του στερούμε την δυνατότητα μιας ουσιαστικής σχέσης, μιας βαθιάς αγάπης και σύνδεσης που μπορεί να δημιουργηθεί με έναν άλλο άνθρωπο.
Aν θες να δεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσε του δύναμη – Αβραάμ Λίνκολν
Η άρνηση του να είμαστε ευάλωτοι, είναι σίγουρα μια χρήσιμη τακτική επιβίωσης, που όμως μπορεί να οδηγήσει σε μοναξιά, καταπιεσμένο θυμό, ντροπή, εσωτερική οργή, έλλειψη εμπιστοσύνης στις σχέσεις και τελικά ίσως κατάθλιψη. Όταν η καρδιά έχει “κλείσει”, όταν η καρδιά έχει σκληρύνει, γινόμαστε άκαμπτοι, κατά βάθος φοβισμένοι να τολμήσουμε, μνησίκακοι και σε αμυντική θέση λειτουργίας. Ο δε θυμός, λειτουργεί ως αντιπερισπασμός /άμυνα που μας προστατεύει από το να πάμε βαθύτερα μέσα μας, στερώντας μας την γνώση του ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα πάντα, με διαφορετικό πιο σοφό τρόπο.
Η αγάπη για δύναμη, είναι δαίμονας για τους ανθρώπους – Φρίντριχ Νίτσε
Σύμφωνα με τη Brené Brown, συγγραφέα του best seller βιβλίου “Ζήσε τη ζωή σου με τόλμη” (εκδ. Μεταίχμιο), το να είσαι ευάλωτος δεν σημαίνει ότι είσαι αδύναμος. Στην TEDx ομιλία της (με εκατομμύρια θεατές σε όλο τον κόσμο) “πρέπει να είσαι ευάλωτος για να είσαι τολμηρός” αναφέρει ότι: “Η θέληση να είσαι ευάλωτος είναι μοναδικής αξίας επιθυμία, η οποία εμένα προσωπικά με οδήγησε στο να “ανοίξω” με αποτέλεσμα να έχω τόλμη και κουράγιο, συναισθησία και να μπορώ να δημιουργώ βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις. Με οδήγησε στο να ζω μια ζωή γεμάτη χαρά, ικανοποίηση και ευγνωμοσύνη. Με αφύπνισε πνευματικά και είμαι απόλυτα πεπεισμένη ότι είναι ο μόνος δρόμος για να έχεις μια πλήρη ζωή.”
Και συνεχίζει: “Είναι δύσκολο να είμαστε γενναίοι και αυθεντικοί, να είμαστε πραγματικά οι εαυτοί μας, όταν ακόμη και η παραμικρή ομολογία μιας λιγότερο τέλειας εικόνας μας οδηγεί στο να αισθανόμαστε αποτυχημένοι και χωρίς αξία”.
“Στη ζωή μας βρισκόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με την αβεβαιότητα, το ρίσκο και τη συναισθηματική έκθεση, κάτι που βέβαια δεν το επιλέγουμε αλλά είναι αναπόφευκτο. Η μόνη μας επιλογή είναι να αποφασίσουμε πόσο θα ασχοληθούμε με αυτό. Όταν περνάμε τη ζωή μας περιμένοντας να γίνουμε τέλειοι ή αλεξίσφαιροι, τελικά καταλήγουμε να θυσιάζουμε σχέσεις και ευκαιρίες, συχνά ανεπανόρθωτα. Πρέπει να μπαίνουμε με θάρρος στην αρένα, όποια κι αν είναι αυτή (μια καινούργια σχέση, μια σημαντική συνάντηση, μια δημιουργική διαδικασία ή μια δύσκολη συζήτηση με την οικογένειά μας), και με προθυμία να ασχολούμαστε μ’ αυτή την καινούργια εμπειρία. Το να είσαι ευάλωτος σημαίνει να τολμάς.”
Και όταν τολμάς, δεν παραιτείσαι, δεν εγκαταλείπεις, επιβιώνεις στα δύσκολα. Δέχεσαι την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως θα ήθελες να είναι. Δεν υιοθετείς το wishful thinking αλλά έχεις το θάρρος να αντιμετωπίζεις τα γεγονότα και τις συνέπειες των αποφάσεων σου. Πέφτεις και ξανασηκώνεσαι. Αντιμετωπίζεις τους φόβους σου και προχωράς μπροστά στην ζωή. Αυτό σημαίνει αληθινή δύναμη.
Οι δυνατοί χαρακτήρες δημιουργούνται από την αλλαγή, οι αδύναμοι από την σταθερότητα – Jean-Paul Richter
Δύναμη κι αδυναμία – Παρεξηγήσεις
– Το να μοιραζόμαστε την ζωή μας στα social media μέσω γεγονότων, απόψεων, φωτογραφιών, δεν μας καθιστά ευάλωτους ή δυνατούς στην ζωή. Το να είμαστε ευάλωτοι σημαίνει να είμαστε αυθεντικοί και σε επαφή με τα συναισθήματά μας, με επίγνωση του ποιοί είμαστε και της ιστορίας μας. Το να μοιραζόμαστε υπερβολικά, πληροφορίες της ζωής μας, σημαίνει αντίθετα ότι αποφεύγουμε να είμαστε ευάλωτοι.
– Το να αρνούμαστε να είμαστε ευάλωτοι, σε μια προσπάθεια να αισθανόμαστε καλά και ασφαλείς, δεν λειτουργεί. Φέρνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Και αυτό είναι ότι πετάμε την δύναμή μας. Την ζωτική μας ενέργεια, που μπορεί να μας οδηγήσει μπροστά, σε μια ζωή γεμάτη. Δύναμη δεν είναι να ελέγχουμε τον περίγυρο και τις εμπειρίες μας. Δύναμη είναι να αφηνόμαστε σε αυτές, με σύμμαχο τα συναισθήματά μας και οδηγό/προστάτη το μυαλό και την ευφυία μας.
– Το να είμαστε ευάλωτοι δεν μας κάνει θύματα. Όπως χαρακτηριστικά περιγράφει ο Deepak Chopra, ο ρόλος του θύματος προέρχεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και δεν έχει να κάνει με το πόσο ανοιχτοί είμαστε στην ζωή. Αντίθετα. Ο ρόλος του θύματος φέρνει την δυστυχία πιο κοντά, και μας κάνει ευάλωτους στην εκμετάλευση και κακομεταχείριση από άλλους ανθρώπους που στόχο έχουν να μας χρησιμοποιήσουν για δικό τους κέρδος. Ο ρόλος του θύματος μας αναγκάζει να ζούμε στο μέλλον ή στο παρελθόν και ποτέ στο παρόν, εκεί δηλαδή που συμβαίνει η ζωή. Ο ρόλος του θύματος, του “μάρτυρα”, δεν αποδίδει ευθύνες στην συμπεριφορά μας, παρά μόνο σε αυτή των άλλων, ως υπαίτιων για τα κακά που μας βρίσκουν.
– Το να είμαστε ευάλωτοι δεν μας παγιδεύει σε δυσάρεστες καταστάσεις. Αντίθετα. Διαμορφώνει οδούς δραπέτευσης από ασφυκτικές και επικίνδυνες ενδεχομένως συνθήκες, κακής ζωής, βιώματα κακομεταχείρησης και δυστυχίας. Η συνειδητότητα, το alter ego του να είσαι ευάλωτος, οδηγεί στην δημιουργικότητα, την αγάπη, την συναισθησία, όλα χαρίσματα του ευφυούς τελικά ανθρώπου που αναγνωρίζει ότι μπορεί ζήσει την ζωή του όπως πραγματικά αξίζει σε έναν άνθρωπο με όλη την σημασία της έννοιας, και να ανυψωθεί σε επίπεδα ευδαιμονίας που μόνο αυτά μπορούν να οδηγήσουν.
Κείμενο Τζένη Φραγκούλη
