Οι Νηστείες της Εκκλησίας – όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε (λεπτομερώς)

Το Νηστειοδρόμιο, δηλαδή οι νηστείες της Eκκλησίας που επιβάλλει η θρησκεία, γίνονται αρκετές φορές το χρόνο. Ωστόσο, 3 από αυτές, τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και το Δεκαπενταύγουστο, τηρούνται από πολύ μεγάλη μερίδα πληθυσμού Χριστιανών ορθοδόξων. Η νηστεία θεωρείται και αποτοξίνωση και βοηθά στην καλή λειτουργία του οργανισμού.

Της Ανθής Αγγελοπούλου

Η νηστεία σύμφωνα με την εκκλησία, είναι η υπέρβαση του σώματος του ανθρώπου και γίνεται καθαρά για την άσκηση του ανθρώπινου σώματος. Στην νηστεία τρώμε φαγητά μόνο φυτικής προελεύσεως και απαγορεύονται τα φαγητά ζωικής προελεύσεως, όπως το κρέας και τα παράγωγά του, τα αυγά, το γάλα, το γιαούρτι, τα τυριά, τα βούτυρα κ.λπ..

Η πρώτη μεγάλη νηστεία για την εκκλησία θεωρήθηκε η Τετάρτη η μέρα της προδοσίας και η δεύτερη η Παρασκευή ή μέρα της Σταύρωσης. Γι΄ αυτό και αυτές τις δύο μέρες τις νηστεύουμε σχεδόν όλο το χρόνο ανεξαρτήτου εορτών.

Τρίτη μεγάλη νηστεία είναι η Σαρακοστή και εκ των υστέρων προστέθηκαν οι άλλες.

Τακτές λοιπόν νηστείες είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή οι οποίες κανονικά είναι νηστείες άλαλες, στις οποίες δηλαδή δεν επιτρέπεται ούτε το λάδι, ιδιαίτερα όταν εορτάζονται Άγιοι και της μεγάλης εκκλησίας ή δοξολογίας. Δεν τηρείτε πιστά όμως παρά μόνο από τους ιερωμένους και τους μονάζοντες.

Αν ξεκινήσουμε ημερολογιακά από τα Χριστούγεννα η πρώτη νηστεία είναι από 15 Νοεμβρίου έως τα Χριστούγεννα. Δεν είναι όμως βαριά νηστεία γιατί είναι χαρμόσυνη λόγω του γεγονότος της Γέννησης του Θείου Βρέφους. Από τις 15 Νοεμβρίου ως τις 20 του ίδιου μήνα δεν τρώμε ψάρι στην νηστεία μας, μετά τις 20 όμως μπορούμε να τρώμε και ψάρι. Φυσικά εκτός Τετάρτης και Παρασκευής που δεν τρώμε τίποτα.

Από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι τις 4 Ιανουαρίου τρώμε από όλα όλες τις μέρες της εβδομάδας και την Τετάρτη και την Παρασκευή.

5 Ιανουαρίου όμως, την  παραμονή του μεγάλου αγιασμού των Θεοφανίων είναι η μεγάλη νηστεία.

Από 5 Ιανουαρίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή αλλιώς Τυρινής είναι περίοδος χωρίς νηστεία.

Την 1η εβδομάδα της Απόκρεω καταλύονται όλα και τρώμε από όλα εκτός κρέατος ακόμα και την Τετάρτη και Παρασκευή.

Τη δεύτερη εβδομάδα της Τυρινής, Τετάρτη και Παρασκευή δεν τρώμε ούτε λάδι.

Από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου μετά το τέλος της  λειτουργίας της Αναστάσεως δεν τρώμε τίποτα. Μόνο την μέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου τρώμε ψάρι.

Μάλιστα οι παλιοί Πατέρες έλεγαν ότι αν δεν έχεις ψάρι φάε έστω και ένα ψαροκόκαλο για να τιμήσεις την χάρη της Παναγίας εκείνη την μέρα.

Την μέρα του Ευαγγελισμού μέχρι και στα μοναστήρια τρώνε ψάρι.

Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη μέρα της Σαρακοστής. Οι Μονές μάλιστα κλείνουν τρεις μέρες (Καθαρά Δευτέρα, Καθαρά Τρίτη και Καθαρά Τετάρτη όπως λένε) και πίνουν μόνο νερό και προσεύχονται. Είναι η πιο αυστηρή νηστεία τουλάχιστον για όσους αντέχουν και τελειώνει με το άνοιγμα της εκκλησία από τον πάτερ και την δοξολογία της Τετάρτης βράδυ.

Μετά τα Χριστούγεννα η νηστεία είναι βαριά και λυπημένη γιατί βαδίζουμε προς τα Πάθη του Χριστού.

Πολλοί πιστεύουν ότι την Κυριακή των Βαΐων πρέπει να τρώνε ψάρι. Οι παλιοί λέγανε ότι «Μακάριος αυτός που θα φάει ψάρι και τρις Μακάριος αυτός που δεν θα φάει την Κυριακή των Βαΐων».

Όλο το χρόνο ένα μόνο Σάββατο νηστεύουμε το λάδι, το Μεγάλο Σάββατο.

Μετά το Πάσχα η πρώτη εβδομάδα η Διακαινήσιμος όπως λέγεται είναι κατάλυση των πάντων ως την Κυριακή του Θωμά. Τρώμε κανονικά τα πάντα.

Από την Κυριακή του Θωμά ως την Πεντηκοστή τις Τετάρτες και Παρασκευές δεν τρώμε ούτε λάδι.

Από την Πεντηκοστή μέχρι των Αγ. Πάντων τρώμε τα πάντα.

Η νηστεία των Αγ. Αποστόλων έγκειται για το πόσο μεγάλη σε διάρκεια θα΄ ναι ανάλογα με το πότε θα πέσει το Πάσχα που ως γνωστόν είναι κινητή εορτή. Αρχίζει από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι και την 28η Ιουνίου.

Αν το Πάσχα είναι νωρίς όπως φέτος για παράδειγμα είναι μεγάλης διάρκειας νηστεία ενώ αν πέσει αργά το Πάσχα είναι μόνο λίγες μέρες η νηστεία.

Από την Πεντηκοστή μέχρι των Αγ. Πάντων τρώμε κανονικά ενώ από των Αγ. Πάντων ως την παραμονή των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου νηστεύουμε. Την ημέρα της γιορτής μάλιστα τρώμε μόνο ψάρι.

Από τότε μέχρι την παραμονή του 15 Αύγουστου τρώμε κανονικά εκτός από Τετάρτες και Παρασκευές.

Αν  15 Αυγούστου πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή τρώμε μόνο ψάρι. Απαγορεύονται τα αυγά, γάλα, τυριά και φυσικά το κρέας.

Μετά το 15Αύγουστο ως το Νοέμβριο τρώμε κανονικά και κρατάμε μόνο τις Τετάρτες και τις Παρασκευές.

Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτά που αναφέρουμε είναι ο τρόπος νηστείας όπως προστάζει η εκκλησία και η Ορθοδοξία και τηρείτε αυστηρά από τους ιερωμένους, τους μοναχούς και μοναχές.

Υπάρχουν πολλοί όμως που τηρούν μόνο τις εθιμοτυπικές νηστείας έτσι για την μέρα όπως λένε. Για παράδειγμα την Καθαρά Δευτέρα ή του Ευαγγελισμού και των Βαΐων. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι πρέπει να τηρούν το έθιμο γιατί έτσι νιώθουν ότι αλλάζει κάτι στην ρουτίνα της καθημερινότητας τους. Έγκειται καθαρά στον καθένα να αποφασίσει τι του αρμόζει ή όχι.

Ευχαριστώ θερμά τον πάτερ Χρυσόστομο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και την γερόντισσα της Μονής Παναγίας Γοργοεπηκόου που με αγάπη και ενδιαφέρον δέχθηκαν να μου μιλήσουν και να με συμβουλεύσουν για να γράψω σωστά το άρθρο μου.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρω την ομορφιά της Μονής της Παναγίας Γοργοεπηκόου και να προτρέψω να την επισκεφθούν οι πιστοί και όχι μόνο. Είναι ένα μέρος μοναδικής ομορφιάς όπως θα διαπιστώσετε όσοι πάτε και σίγουρα θα νιώσετε όμορφα. Αξίζει μάλιστα να την επισκεφθείτε Πάσχα για την περιφορά του Επιταφίου ή την ύψωση της Ανάστασης όπου θα ζήσετε στιγμές λαμπρότητας και κατάνυξης. Η γιορτή της Παναγίας Γοργοεπηκόου είναι στις 8 Σεπτέμβρη. Η μονή βρίσκετε στην Μάνδρα Αττικής λίγα μόλις χιλιόμετρα από την Αθήνα και προσφέρει αγάπη και ηρεμία σε όσους βρεθούν εκεί.